Nieuw: Dexmedetomidine

Samenvatting 

Dexmedetomidine is een selectieve alpha2-agonist, gebruikt als anestheticum bij operaties en als sedativum bij patiënten die beademd worden. In eerder onderzoek werd aangetoond dat dexmedetomidine in lage dosering het pijnstillend effect van morfine versterkt, zonder veel bijwerkingen. Zodoende heeft het een opioïdsparend effect.  

Methode 

Dit onderzoek beschrijft het gebruik van dexmedetomidine bij acht (pre-)terminale patiënten met gemetastaseerde kanker, op een palliatieve intensive care afdeling in een ziekenhuis in Boston. Het behandelteam ontwierp zelf een protocol, waarin continue intraveneuze toediening van 0,1 tot 1,5 mcg/kg per uur geadviseerd wordt, plus zo nodig een bolus van 0,4 tot 1 mcg/kg. Patiënten kwamen in aanmerking voor behandeling met dexmedetomidine bij onbehandelbare pijn, delier of agitatie.  

Resultaten 

Er worden acht ernstig zieke patiënten beschreven. Eén van hen had alleen een delier, zonder pijn, de anderen hadden hevige pijn, vier van hen in combinatie met delier. Eén patiënt had opioïd-geïnduceerde hyperalgesie. Alle patiënten waren reeds behandeld met de gebruikelijke pijn- en delierbehandeling, zonder het gewenste effect. Dit betrof combinaties van zeer hoge doseringen van pijnmedicatie, waaronder verschillende combinaties van opioïden en, in geval van delier, de maximale dosis haloperidol.  

De acht patiënten hadden allen baat bij behandeling met dexmedetomidine. Het effect ervan verschilde per patiënt van matig goed tot uitstekend. Bij één patiënt werd de dexmedetomidine gestaakt wegens slaperigheid; de anderen gebruikten het 4 tot 76 dagen na de start van de toediening van dexmedetomidine, tot aan hun overlijden. 

Discussie 

Bij alle acht patiënten kwamen de symptomen onder controle. Vaak kon de dosering van de opioïden, bij allen >300 mg morfine-equivalenten per dag, verlaagd worden, zonder onttrekkingsverschijnselen. Er waren geen noemenswaardige bijwerkingen.  

Conclusie 

Toediening van dexmedetomidine kan patiënten voldoende tijd en kwaliteit geven om hun leven op een waardige manier af te ronden.  

Commentaar 

Bij alle patiënten effectief! Bij mijn weten is de palliatieve indicatie nieuw. Dit nodigt uit tot verder onderzoek.  

Over de publicatie

Hofherr, M., et al (2020). Dexmedetomidine: A Novel Strategy for Patients with Intractable Pain, Opioid-Induced Hyperalgesia, or Delirium at the End of Life.(niet openbaar) J of Pall Med 23(11);1515-1517 

Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie november 2021. Alle e-pal-artikelen staan hier.