Niet-reanimeren verklaringen als onderdeel van proactieve zorgplanning bij patiënten met COPD

Inleiding

Er is steeds meer aandacht voor het belang van proactieve zorgplanning (advance care planning / ACP). Het voltooien van niet-reanimeren verklaringen is één van de onderdelen van ACP.

Het implementeren van deze verklaringen in de klinische praktijk is bij patiënten met COPD een uitdaging wegens het onvoorspelbare ziekteverloop en de onzekere prognose. De huidige studie onderzoekt potentiële determinanten en de prognostische significantie van niet-reanimeren verklaringen bij patiënten met COPD.

Methode

Deze observationele cohortstudie bestaat uit patiënten met COPD die geworven zijn van oktober 2007 tot september 2013 in het UZ Leuven. Op het moment van inclusie werden, naast demografische en medische kenmerken, door middel van dossieronderzoek gegevens verzameld over reeds aanwezige niet-reanimeren verklaringen. De uitkomstmaat was mortaliteit. De database werd retrospectief voltooid op 1 oktober 2015.

Resultaten

Het geanalyseerde cohort bestond uit 569 patiënten met COPD, waarvan 345 patiënten (61%) geen niet-reanimeren verklaring hadden en waarvan 27% stierf gedurende een mediane follow-up van 1935 dagen. 177 patiënten voltooiden een niet-reanimeren verklaring gedurende de follow-upperiode en van hen stierf 76%. 88% van de niet-reanimeren verklaringen werden voltooid gedurende een ziekenhuisopname. 58% van de patiënten met een niet-reanimeren verklaring stierf in het eerste jaar na de ziekenhuisopname, waarvan 66% in het ziekenhuis . Leeftijd, ziekte-ernst, zuurstoftherapie en invasieve beademing in het verleden bleken significante determinanten te zijn voor het voltooien van een wilsverklaring. Een voltooide wilsverklaring hing significant samen met een verhoogde kans op mortaliteit.

Conclusie

Niet-reanimeren verklaringen worden voornamelijk voltooid door oudere patiënten met ernstig COPD, tijdens ziekenhuisopnames, vlak voor het overlijden. Deze observaties geven aan dat proactieve zorgplanning bij patiënten met COPD moeilijk en uitdagend is.

Commentaar

In dit artikel worden niet-reanimeren verklaringen als onderdeel van ACP gezien. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat wilsverklaringen van beperkte waarde zijn, daar deze geen rekening houden met het vermogen tot adaptatie van de patiënt, een statisch karakter kennen en op verschillende manieren te interpreteren zijn. Mijns inziens moeten we ons dan ook bewust zijn van de beperkingen van wilsverklaringen en ons in de klinische praktijk veel meer richten op het vroegtijdig en herhaaldelijk bespreekbaar maken van wensen voor toekomstige zorg, want dat is wat ACP is: een continue en dynamisch proces waarbij je als clinicus samen met de patiënt en diens naasten anticipeert op mogelijke toekomstige scenario’s.

Over de publicatie

Raskin, J., et al (2018). Do-not-resuscitate orders as part of advance care planning in patients with COPD. ERJ Open Research 4:00116-2017.

Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie augustus 2018. Alle e-pal-artikelen staan hier.