Rapport over coronadilemma’s in de hospicezorg
Onderzoekers van de Universiteit voor Humanistiek spraken met hospicemedewerkers en nabestaanden over hun ervaringen met palliatieve zorg in hospices tijdens de coronapandemie. De bevindingen van het onderzoek zijn voorgelegd aan twaalf experts. Hieruit is het rapport Dicht bij de dood voortgekomen. In het rapport staan verschillende visies over wat goede hospicezorg tijdens de coronaperiode inhoudt.
Nabijheid en veiligheid in de terminale fase
De dilemma’s rondom de hospicezorg hadden te maken met afwegingen rondom nabijheid en veiligheid. Om goed afscheid te kunnen nemen is het essentieel om dicht bij elkaar te kunnen zijn. Maar dit betekende wel een grotere kans op besmetting voor alle betrokkenen. Sommige professionals wilden er alles aan doen om een coronabesmetting te voorkomen. Overlijden door corona kan een nare dood betekenen. Anderen zetten het belang van contact voorop en waren tegen het beperken van bezoek. Mensen zouden in hun laatste dagen niet voor de keuze mogen worden gesteld wie van hun dierbaren ze nog wel en niet wilden zien.
De nabestaanden gaven aan dat zij het fijn vonden dat ze hun familielid konden blijven bezoeken. De echtgenoot van een overleden vrouw was dankbaar dat hij bij het overlijden van zijn vrouw naast haar had kunnen zitten: ‘Als zij ergens anders terecht was gekomen, dan hadden we elkaar niet meer gezien nadat ze door de ziekenauto was opgehaald.’
Volgens sommige zorgmedewerkers waren er ook familieleden en vrienden die het hospice meden uit angst voor corona.
Goede hospicezorg tijdens een pandemie
In het rapport Dicht bij de dood staan verschillende visies die zorgprofessionals hebben op wat goede en verantwoorde hospicezorg is. Hospicemedewerkers voor wie nabijheid prioriteit heeft, vonden dat mensen die voor voorzichtigheid pleitten niet voldoende rekening hielden met het speciale karakter van de palliatieve zorg. Die zorg draait om begeleiding bij zowel de fysieke, psychische, sociale en spirituele dimensies van het stervensproces. Ook in coronatijd moest recht worden gedaan aan elk van deze vier domeinen en beperkingen zouden dat moeilijker maken. Andere zorgmedewerkers hadden juist het idee dat te weinig rekening werd gehouden met de crisissituatie. In hun ogen kon al te vrij omgaan met maatregelen de kwaliteit van het stervensproces van patiënten ondermijnen. Bovendien kon het de gezondheid van zorgmedewerkers in gevaar brengen.
Gedeelde kernwaarden: Comfort, rust en geborgenheid
De weging van veiligheid en nabijheid verschilt soms, maar voor alle zorgprofessionals staat het bevorderen van de kwaliteit van het stervensproces centraal. Daarbij zijn comfort, rust en geborgenheid kernwaarden. De verhalen in Dicht bij de dood tonen hoe zorgprofessionals steeds zochten naar manieren om tegemoet te komen aan de behoeften en wensen van patiënten.
Het is belangrijk om in hospices in gesprek te blijven over de verschillende visies op hoe zorg rondom afscheid nemen en stervensproces het beste vorm kan krijgen. Dit kan bijdragen aan meer wederzijds begrip rondom de crisiservaringen en de impact op individuele hosicemedewerkers.
Meer informatie
Het onderzoek is onderdeel van een breder onderzoek naar de impact van COVID-19 en het crisisbeleid op kwetsbare groepen. Ga voor meer informatie naar de website van de Universiteit van Humanistiek.