Tijdige palliatieve zorg voor oudere patiënten

Door het stijgende aantal oudere patiënten dat leeft met en sterft als gevolg van verschillende chronische ziektes, is goed georganiseerde palliatieve zorg belangrijk. Maar er zijn oorzaken waardoor dit altijd niet lukt:

1. Palliatieve zorgbehoeftes worden vaak niet op tijd herkend.
2. De palliatieve zorgspecialisten worden weinig betrokken.
3. Oudere patiënten hebben de laatste maanden van hun leven vaak te maken met zorgovergangen.
4. De voortgang van zorg is niet optimaal wanneer patiënten zich tussen zorgsettingen bewegen.
5. Patiënten sterven niet altijd op hun plek van voorkeur.

In het proefschrift Timely palliative care for older patients - from early identification to better transmural collaboration is gekeken naar de ‘markering’ (wanneer en hoe wordt de palliatieve fase bij oudere patiënten herkent en gedefinieerd?), en naar de samenwerking tussen ziekenhuizen en eerstelijnszorg voor palliatieve patiënten.

Markering

Deze studie laat zien dat verpleegkundigen en artsen onzeker zijn over het definiëren van de palliatieve fase. Het is een relatief ongestructureerd proces dat gebaseerd is op prognosticeren, afwegen van behandelingsopties en evaluatie van de behoeftes en voorkeuren van patiënten. Moeilijkheden in identificeren ontstaan door de aanhoudende focus op behandeling, de onvoorspelbaarheid van niet-oncologische ziektes, moeilijkheden in communicatie met patiënten en moeilijkheden in samenwerking tussen professionals.

Samenwerking

Bij een overgang tussen ziekenhuiszorg en eerstelijnszorg worden patiënten niet als ‘palliatief’ geïdentificeerd, waardoor hun palliatieve status niet wordt meegenomen in de overdracht. De overdracht bleek vooral gericht op het fysieke aspect, terwijl juist aandacht voor psychosociale aspecten nodig zijn voor een goede overdracht van ziekenhuiszorg naar eerstelijnszorg.

Een andere belangrijke punt waardoor een goede overdracht niet lukt, voor met name artsen, is onzekerheid over rollen en verantwoordelijkheden. Bijvoorbeeld onzekerheid over wie de hoofdbehandelaar is van een patiënt.

Conclusie

Volgens het onderzoek moet het onderwijs over de voordelen van een tijdige start van palliatieve zorg verbeteren. Daarnaast moeten professionals worden opgeleid in het starten van gesprekken over het levenseinde. Om de continuïteit van de zorg te verbeteren, is het volgens de onderzoeker belangrijk om de effectiviteit van transmurale palliatieve zorginterventies nader te onderzoeken.