Reutelen: geruststellende aanzegger des doods of reden tot medisch ingrijpen?

Samenvatting

Met een prevalentie van 92% is reutelen meer aan- dan afwezig in de stervensfase. De ene benadering is geruststelling van naasten dat de betrokkene er geen hinder van ondervindt bij een verlaagd bewustzijn. Het vraagt een goede communicatie, betrokkenheid en geruststelling. Het reutelen is een teken van de naderende dood en afscheid van een naaste. Niet-farmacologische interventies als mondzorg, in andere positie leggen van de stervende en ondersteunen van naasten horen daar ook bij.

De tweede is een behandeling met anticholinergica van het klinische symptoom reutelen en de onrustige naasten. Reutelen zou het rouwproces kunnen verstoren als het gezien wordt als teken van een slechte dood.

Methode

In dit artikel wordt door Engelse onderzoekers gezocht in bestaande artikelen naar het goede beleid bij reutelen. Het komt vaak voor in de stervensfase bij mensen met een verminderd bewustzijn en veroorzaakt bij naasten en artsen nogal eens onrust.

We weten niet écht of iemand lijdt aan reutelen, welke mensen het in de stervensfase gaan krijgen, hoe effectief een behandeling zal zijn en tot nu toe is nog niet bekend bij wie profylactisch toegediende anticholinergica reutelen gaan voorkomen zonder ongewenste bijwerkingen te geven (droge mond, urineretentie, brady-/tachycardie, obstipatie, delier).

Verder is het niet mogelijk om aan patiënten toestemming te vragen in een toestand van bewusteloosheid. Hierdoor is het niet duidelijk of het verdedigbaar is om mensen medicamenteus te behandelen om het 'rustiger' voor de naasten te maken.

Er wordt uitgezien naar de resultaten van een Nederlands dubbelblind, gerandomiseerd, multicentrum onderzoek, waarbij profylactisch butylscopolamine SC of een placebo wordt toegediend in de stervensfase.

Commentaar

Reutelen houdt de gemoederen nog altijd bezig. 'To treat or not to treat is the question'. In de meeste situaties zal een goede voorbereiding, uitleg en begeleiding van naasten voldoende zijn, met slechts incidenteel gebruik van anticholinergische middelen. Een goed opgezette studie, zoals hierboven genoemd, zou in deze Nederlandse benaderingswijze verandering kunnen brengen. We wachten af.

Naar de publicatie

Watts, T., et al (2019) Death rattle: reassuring harbinger of imminent death or a perfect example of inadequacies in evidence-based practice (niet openbaar). Current Opin Support Pall Care 13;380-383.