Pericarditis carcinomatosa: toch niet zó zeldzaam

Pericarditis carcinomatosa (PC) treedt op bij 10% van de patiënten met kanker en hangt samen met een slechte prognose. PC komt vooral voor bij longkanker, maar ook bij borstkanker en hematologische maligniteiten. Er is weinig bekend over de betekenis van klinische, histologische en echografische kenmerken en over de beste behandeling van PC.

Onderzoek

Het doel van dit Italiaanse retrospectieve onderzoek is het beschrijven van de klinische en pathologische kenmerken van patiënten met PC, en van de behandelingen en de uitkomsten ervan.

Methode

De onderzoekers bestudeerden de dossiers van alle 29 patiënten die tussen augustus 2011 en december 2017 in hun instituut in Padua de echografische diagnose PC kregen. Leeftijd, geslacht, performance status, symptomen, histologie, stadium, hoeveelheid pericardvocht, cytologie, behandelingen en overleving werden verzameld en statistisch bewerkt.

Resultaten en discussie

De gemiddelde leeftijd was 62. 69% had een ECOG-performance status van twee of meer (<50% van de dag ambulant tot volledig bedlegerig).
69% had symptomen, waarvan 60% dyspnoe, 35% harttamponade en 5% atriumfibrilleren.
72% had longkanker (waarvan 81% niet-kleincellig en 19% kleincellig), 17% borstkanker en 10% andere solide tumoren.
Bij 52% was PC de eerste uiting van metastasering en bij 20% de enige. De meeste patiënten werden behandeld met pericardiocentese, soms met intrapericardiale chemotherapie.62% werd systemisch behandeld.
De mediane overleving was 3,9 maanden en na 12 maanden was 21% nog in leven. De patiënten met longkanker en/of een groot volume pericardvocht hadden de slechtste performance en overleving.

Conclusie

De auteurs benoemen de beperkingen van hun onderzoek, maar ook dat observationele analyses de basis vormen van prospectief onderzoek.

Commentaar

Het verbaast me dat pericarditis carcinomatosa zoveel voorkomt, bij wel 10% van de patiënten met kanker. Dit artikel leert me dat ik er vaker aan moet denken, vooral bij patiënten met longkanker, en dat er wel wat therapeutische mogelijkheden zijn. 31% van de patiënten met PC was blijkbaar asymptomatisch. Helaas weiden de auteurs over deze groep niet uit.

Naar de publicatie

Di Liso, E. et al. (2019) Neoplastic Pericardial Effusion: A Monocentric Retrospective Study. Journal of Palliative Medicine 22(6);691-695.
 

Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie februari 2021. U vindt alle bijdragen e-pal hier.