Indicatorenset voor de palliatieve zorg
- Datum publicatie 23 november 2023
Het afgelopen jaar hebben we vanuit NPPZ II – samen met alle betrokken partners – gewerkt aan de totstandkoming van een set van 17 indicatoren voor het meten van kwaliteit van palliatieve zorg.
Het doel van de indicatorenset is tweeledig:
- Het NPPZ II kan met de indicatorenset volgen en inzichtelijk maken wat de impact van haar activiteiten is op patiënt en naasten, samenwerkingsprocessen en organisatiestructuur.
- De wens vanuit het palliatieve zorgveld is om de kwaliteit van palliatieve zorg inzichtelijk te maken. De indicatorenset kan daarvoor een instrument zijn. De indicatorenset geeft een indicatie van de kwaliteit van de palliatieve zorg in Nederland en geeft een aanzet tot gesprek, monitoring en inzetten van verbeteringen. Daarnaast is het interessant om te zien of er een trend waar te nemen is over een aantal jaren.
Uitkomsten
Team Meten en Monitoren van NPPZ II is verantwoordelijk voor het ophalen van de data en het inzichtelijk maken van de indicatoren. Hierbij streven we voor de evaluatie van NPPZ II naar een nulmeting over 2022, een tussenmeting over 2024 en een eindmeting over 2026. De uitkomsten presenteren we op Palliaweb en via het Leerwerkplatform van het NPPZ II.
De vastgestelde indicatorenset is voor de looptijd van NPPZ II (2022 – 2026). De looptijd van NPPZ II benutten we als leer- en oefenperiode. Tegen de afronding van het programma kunnen we op basis van de ervaringen gezamenlijk met alle stakeholders en samenwerkingspartners besluiten welke indicatoren relevant zijn om standaard te monitoren. Dan volgt ook een commentaarronde met alle relevante wetenschappelijke en beroepsverenigingen.
Meer over de indicatorenset
Hieronder lees je meer over de totstandkoming van de indicatorenset en kun je een overzicht en een gedetailleerde tabel van de indicatoren downloaden. Ook houden we je op deze pagina op de hoogte van de ontwikkelingen rondom de indicatorenset en de uitkomsten.
Downloads
Totstandkoming van de indicatorenset
Betrokkenheid van het veld
Het is van belang dat de landelijke set van indicatoren breed gedragen wordt door generalisten en specialisten uit het werkveld. Daarom is de indicatorenset samengesteld door een werkgroep met gemandateerde leden vanuit wetenschappelijke- en beroepsverenigingen. Parallel aan het proces met de werkgroep zijn alle (vergader)stukken voorgelegd aan een klankbordgroep met ongeveer 100 personen uit allerlei geledingen.
De door de werkgroep samengestelde indicatorenset is op 7 november 2023 vastgesteld door de Stuurgroep NPPZ II. Het uiteindelijke doel van de indicatoren is om er van te leren en waar mogelijk de zorg voor de patiënt in de palliatieve fase te verbeteren.
Patiëntenparticipatie en patiëntenperspectief
De Patiëntenfederatie heeft aan de werkgroep deelgenomen als vertegenwoordiger van patiënten. Daarnaast is het perspectief van patiënten meegenomen doordat we gebruik maken van het Kwaliteitskader palliatieve zorg Nederland.
Kinderpalliatieve zorg
Een afvaardiging van het Kenniscentrum Kinderpalliatieve Zorg en de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) heeft 3 indicatoren aangedragen die specifiek zijn bedoeld voor de kinderpalliatieve zorg.
Raamwerk: de 5 J’s
De indicatoren zijn geordend naar de 5 J’s uit de doelstellingen van het NPPZ II: Juiste zorg, Juiste plek, Juiste moment, Juiste zorgverlener en Juiste informatie.
Juiste informatie komt niet voor in de doelstellingen van het NPPZ II. Daarin is ‘Juiste financiering’ de vijfde ‘J’. ‘Juiste financiering’ is echter een randvoorwaardelijke indicator die niet direct iets zegt over de kwaliteit van palliatieve zorg. ‘Juiste informatie’ is wel een kwaliteitsindicator. Het gaat hierbij zowel om informatieuitwisseling tussen zorgverleners onderling als tussen zorgverleners en patiënten.
Proces: Keuze voor indicatoren
Een belangrijke randvoorwaarde voor de indicatorenset is het gebruik van bestaande data, zodat er geen (extra) registratielast is voor zorgverleners én een nulmeting over 2022 mogelijk is. Daarnaast moet de indicator over palliatieve zorg gaan en moet de data periodiek gemeten worden.
Op basis van deze randvoorwaarden heeft het team Meten en Monitoren NPPZ II een longlist van 123 potentiële indicatoren opgesteld, welke is aangevuld door leden van de werkgroep en klankbordgroep.
Aan de hand van keuzes door de werkgroepleden, een afwegingskader met vereiste en niet-vereiste criteria en input vanuit de klankbordgroep, is de longlist in twee sessies teruggebracht naar een shortlist van indicatoren.
Daarbij is bij elke ‘J’ een prioritering en vervolgens definitieve keuze voor indicatoren tot stand gekomen, met hulp van de volgende kaders:
- Bij elke ‘J’ een Structuur-, Proces- en Uitkomstindicator (mits beschikbaar) om zo tot een zo breed mogelijk beeld van de kwaliteit van palliatieve zorg te komen.
- Betrouwbaarheid van de dataverzameling.
- Het streven voor indicatoren op alle vier dimensies van de palliatieve zorg: fysiek, sociaal, psychisch en spiritueel.
Deze bespreking en prioritering heeft geleid tot overeenstemming over de indicatorenset van 17 indicatoren. Deze set is vervolgens door de Stuurgroep NPPZ II vastgesteld
Evaluatie van de indicatorenset
In oktober 2025 is de indicatorenset opnieuw geëvalueerd. Daarbij is besloten om in 2026 géén accorderingsronde te houden, maar eerst de ontwikkelingen rondom indicatoren en KPI’s, o.a. uit de transformatieregio's palliatieve zorg, af te wachten. De huidige set wordt in 2026 opnieuw gevuld met data, zodat vergelijking met eerdere jaren mogelijk is. In 2027 wordt een definitieve set ter accordering voorgelegd aan de relevante beroeps- en wetenschappelijke verenigingen.
Meer informatie
Het project LeVePZ (samenwerking van PZNL, IKNL, Nivel, LOCo (Landelijk Overleg Consortia palliatieve zorg) en Stichting PALZON) kan input geven rondom koppeling van bronnen en op te zetten registraties voor een eventuele (aangepaste) set in de toekomst (na de programmaperiode NPPZ II). Daarnaast geeft dit project input rondom leren en verbeteren met behulp van data.
Kijk hier voor alle uitkomsten van de indicatorenset.