Implementatie van een drievoudige interventie om palliatieve zorg voor mensen die dak- of thuisloos zijn te verbeteren: een procesevaluatie middels het RE-AIM framework

Introductie

Het aanbod van palliatieve zorg voor mensen die dak- of thuisloos zijn, is vaak beperkt. De drievoudige consultatie-interventie zet in op een toename van kennis over palliatieve zorg en multidisciplinaire samenwerking. Het doel is om de palliatieve zorg voor deze doelgroep te verbeteren. De interventie omvatte:

• consultatie tussen professionals in de opvang en experts in palliatieve zorg, en vice versa
• multidisciplinaire bijeenkomsten met deze professionals
• training en toerusting van deze professionals

Deze studie evalueert het implementatieproces en de helpende en remmende factoren van deze consultatie-interventie, geïmplementeerd binnen opvang- en gezondheidsorganisaties in drie Nederlandse regio’s.  

Methodiek

Een procesevaluatie waarbij gebruik is gemaakt van gestructureerde vragenlijsten onder consulenten, semi-gestructureerde individuele en groepsinterviews onder betrokken professionals en (onderzoek)logboeken. Kwalitatieve data is thematisch geanalyseerd. De procesevaluatie werd gestructureerd met behulp van de Reach, Adoption, Implementation en Maintenance dimensies van het RE-AIM framework.

Resultaten

Alle drie de regio’s adopteerden de drie onderdelen van de interventie, met verschillen in start, timing en frequentie van de activiteiten tussen de regio’s. Gedurende de 21 maanden van implementatie vonden 34 consultaties, 22 multidisciplinaire bijeenkomsten en 9 trainingssessies plaats. De professionals die werden bereikt waren vooral werkzaam in opvangvoorzieningen.

Factoren die helpen bij de adaptatie van de interventie:

• de behoefte aan verbetering van palliatieve zorg aan de doelgroep
• eerdere contacten met andere betrokken professonials
• de expertise van de consulent in het adviseren van professionals
• het bekend zijn met mensen die dak- of thuisloos zijn

Factoren die remmend werken bij de adaptatie van de interventie:

• beperkte vaardigheden van betrokken professionals in herkennen, bespreken en prioriteren van palliatieve zorg
• COVID-19 beperkingen
• personeelstekorten in opvangvoorzieningen
• kennisgebrek over palliatieve zorg in opvangvoorzieningen

Conclusie

Een drievoudige consultatie-interventie gericht op het verbeteren van palliatieve zorg voor mensen die dak- of thuisloos zijn, is geëvalueerd. De interventie is meest bruikbaar wanneer deze als maatwerk wordt ingezet in specifieke regio’s, met zowel bedside als telefonische consultaties. Verder is het belangrijk dat in de interventie een consulent palliatieve zorg en professionals vanuit opvangvoorzieningen samenwerken.

Relevantie voor de praktijk

• Palliatieve zorg voor mensen die dak- of thuisloos zijn, vereist multidisciplinaire samenwerking tussen palliatieve zorg experts en professionals in opvangvoorzieningen  

• Professionals uit beide disciplines vinden elkaar niet vanzelf. Het helpt om in een regio koppels te vormen waarbij op patiëntniveau advies kan worden gevraagd en gegeven. Verder helpt het om samen multidisciplinaire bijeenkomsten en scholingen te organiseren  

• Maatwerk per regio werkt dan het best. Experts in palliatieve zorg, zoals een Netwerk Palliatieve zorg, zouden hier goed de lead in kunnen nemen.  

Naar de publicatie

Klop, H.T., de Veer, A.J.E., Gootjes, J.R.G. et al (2022). Implementation of a threefold intervention to improve palliative care for persons experiencing homelessness: a process evaluation using the RE-AIM framework. BMC Palliat Care 21, 192.

Meer informatie 

Consultatiefunctie palliatieve zorg voor mensen die dak- of thuisloos zijn.