Impact van Coronavirus gerelateerde infectiepreventie op het optreden van longaanvallen van COPD tijdens klinische longrevalidatie

Introductie

Wereldwijd werd er tijdens de COVID-19 pandemie een halvering in het aantal ziekenhuisopnames voor longaanvallen (exacerbaties) van COPD gezien. Het is nog onduidelijk of deze afname is ontstaan door de COVID-19 gerelateerde infectiepreventiemaatregelen, zoals het dragen van een mondkapje, het bewaken van anderhalve meter afstand, testen bij klachten of doordat patiënten met COPD het ziekenhuis vermeden hebben. Binnen het wetenschappelijk onderzoek wordt steeds vaker de vraag gesteld: 'Heeft het zin de COVID-19 gerelateerde infectiepreventiemaatregelen langdurig in te zetten bij patiënten met COPD om het aantal longaanvallen te verminderen?' 

Methodiek

In dit onderzoek werd gekeken naar het aantal longaanvallen bij patiënten met COPD die klinisch kwamen revalideren in Ciro tussen oktober en maart tijdens de COVID-19 pandemie (2020-2021) en dezelfde periode in eerdere jaren (2017-2018, 2018-2019 en 2019-2020). De herfst- en wintermaanden zijn expliciet gekozen omdat er dan juist een toename in het aantal longaanvallen wordt gezien. Tijdens de geselecteerde COVID-19 periode waren er meerdere COVID-19 infectiepreventiemaatregelen van kracht in Ciro zoals het houden van anderhalve meter afstand, het gebruik van eenpersoonskamers, meer aandacht voor hygiënemaatregelen en ventilatie, kleinere trainingsgroepen, het dragen van mondkapjes en preventief testen (naast het testen bij opname en bij klachten). 

Resultaten

In totaal werden er in dit onderzoek 501 patiënten met COPD geïncludeerd. Tijdens de COVID-19 periode had 31% van de patiënten een longaanval tijdens de klinische revalidatie in Ciro. Dit was een niet significante vermindering van 25,4% tegenover eerdere jaren (33,6% in 2019-2020, 36,9% in 2018-2019 en 54,2% in 2017-2018). De ernst van de longaanval, sterfte en drop-out verschilde niet tussen de verschillende perioden. Opvallend: het hoogst aantal longaanvallen werd gezien in de periode 2017-2018, de periode waarin er in Nederland een griepepidemie gaande was.

Conclusie

De onderzoekers concluderen op basis van deze resultaten dat er wellicht vraagtekens gezet moeten worden bij het inzetten van de strenge COVID-19 infectiepreventiemaatregelen ter preventie van longaanvallen. En dat het vermijden van zorg waarschijnlijk een belangrijke oorzaak is geweest voor de afname in het aantal ziekenhuisopnames voor longaanvallen tijdens de pandemie. Meer onderzoek is nodig om te bepalen of, welke, wanneer, en in welke mate infectiepreventiemaatregelen ingezet kunnen worden om (de verschillende soorten) longaanvallen van COPD te voorkomen. 

Over de publicatie

Waeijen-Smit, K., Houben-Wilke, S., Posthuma, R., et al (2023). Impact of coronavirus disease 2019 related infection prevention and control measures on the occurrence of COPD exacerbations during inpatient pulmonary rehabilitation. Chronic Obstr Pulm Dis.