‘Aandacht voor jezelf, om de zorg te kunnen volhouden’

Hetty van Halder in de rubriek Blikvangers

In ‘Blikvangers’ vertellen professionals over palliatieve zorg. Deze keer Hetty van Halder, mantelzorgconsulent/-makelaar bij Tandem, Centrum voor Mantelzorgondersteuning in de gemeenten Bloemendaal, Heemstede, Haarlem en Zandvoort.

Ouderen wonen tegenwoordig langer thuis. Wat betekent dat voor mantelzorgers?

‘Wij zien een stijging in het aantal vragen van mantelzorgers doordat mensen meer op elkaar zijn aangewezen. Zorgen voor een naaste heeft mooie kanten: het kan familierelaties versterken en het geeft voldoening om er voor iemand te zijn. Anders wordt het wanneer een mantelzorger overbelast raakt. Daarbij is de intensiteit van de zorg overigens niet altijd de enige oorzaak. Het heeft ook te maken met je persoonlijkheid: als je gewend bent veel voor anderen te doen, ga je misschien eerder over je grenzen heen. Bij mensen die ons benaderen is meestal sprake van zware belasting. Zij hebben behoefte om met een neutrale persoon over hun situatie te praten.’

Wie kunnen bij Tandem terecht?

‘Iedereen die vragen heeft over mantelzorg of behoefte aan mantelzorgondersteuning, zowel particulieren als professionals. Je hebt geen verwijzing of indicatie nodig en omdat wij subsidie ontvangen van de gemeenten is onze hulp voor mantelzorgers in deze regio kosteloos.’

Wat kan een mantelzorgconsulent doen?

‘Om te beginnen luisteren naar iemands verhaal. En uitpluizen welke vraag de mantelzorger heeft. Hoe ziet zijn of haar dagelijks leven eruit, welke taken vallen (te) zwaar? Uit de gesprekken kan bijvoorbeeld voortvloeien dat we iemand helpen met het aanvragen van huishoudelijke hulp. Of een vrijwillige netwerkcoach kijkt samen met de mantelzorger wie in diens kennissenkring iets kan betekenen. We stimuleren mensen ook om aandacht aan zichzelf te besteden. Zo doe je nieuwe energie op en dat helpt om de zorg vol te houden. Yoga, een schildercursus, je af en toe terugtrekken, het maakt niet uit wat.’

Hoe werken jullie samen met andere zorgverleners?

‘Als we betrokken zijn bij de mantelzorger van een palliatieve patiënt hebben we contact met de huisarts en de gespecialiseerd verpleegkundige. We houden elkaar op de hoogte van hoe het gaat en stemmen af wat er nodig is. Ook met thuiszorg- en welzijnsorganisaties, hospices, Wmo-casemanagers en sociaal wijkteams is er overleg. Binnen het Netwerk Palliatieve Zorg hebben we gezamenlijk de reis van de patiënt in kaart gebracht. Mantelzorgers krijgen daarin expliciet aandacht, dat vind ik een goede ontwikkeling. Naast de fysieke zorg groeit de aandacht voor geestelijke verzorging van patiënten en hun naasten, ook daar zien we positieve voorbeelden van.’

Waar schort het nog aan in de palliatieve zorg?

‘Het woonaanbod in Nederland loopt achter bij de maatschappelijke ontwikkelingen. Veel huizen zijn nog niet of ongeschikt voor mensen met een grote zorgbehoefte. Dat maakt het lastig om langer thuis te blijven. Bovendien hebben veel mensen moeite om tijdig leeftijdsbewust te gaan wonen. Ik zou graag zien dat het bewustzijn daarover groeit.