Twee derde van de zorgverleners voelt zich onvoldoende geschoold op het gebied van palliatieve zorg en de groep mensen met ongeneeslijke ziekte neemt toe. Om deze groeiende groep mensen passende zorg te kunnen bieden, is een landelijke scholingsprogramma ontwikkeld en opgestart in samenwerking met KWF en VUmc. De scholingen zijn ontwikkeld met experts uit het werkveld en de uitvoering wordt verzorgd in samenwerking met regionale partners. Daar draagt Bardo graag actief aan bij. De afgelopen maanden mochten zij 10 verzorgenden in huis ontvangen die deelnamen aan de scholing. 

Verzorgenden aan het woord

We spraken met vijf deelnemers van de cursus voor verzorgenden in Bardo gedurende de periode van 27 maart tot en met 8 mei. En vroegen Angelique, Beaudine, Desiree, Joanneke en Trudy hoe zij de cursus beleefden. Allen vinden het werk wat ze doen volmondig: "geweldig". Je moet die passie wel hebben is hun mening, want "het draait om mensen. Je doet werk dat er echt toe doet. Voor en met mensen. De ene keer is het begeleiden, de andere keer is het bieden van een luisterend oor. Een knuffel hier en daar, maar ook onderbroekenlol."

De verzorgenden werken in allemaal verschillende huizen in Haarlemmermeer en omstreken: zorgcentra Meerlanden, Amstelring Wijkzorg, RIBW-Kam, Thuiszorg De Ronde Venen en Zonnehuisgroep Amstelland. Ze bezoeken vandaag de lessen voor de vierde keer. Over het algemeen zijn ze heel positief. "Deze cursus is totaal anders dan de vorige. Inhoudelijk veel prettiger en sluit heel mooi aan bij ons werk. We proberen het bewustzijn over palliatieve zorg te vergroten en daar met elkaar antwoorden te vinden. Nu al wordt overal op beknibbeld, je moet veel meer administratie doen terwijl het om de zorg gaat. We willen uitleggen wat palliatieve zorg is door mensen die weten waar het over gaat. "Zonder leven geen dood en andersom." "Deze cursus is voor ons een feest van herkenning, niet alle collega's pakken het op om te erkennen dat een patiënt in de palliatieve fase terecht komt. Een specialist ouderengeneeskunde kan ook de plank misslaan door een te late constatering daarvan. Dat komt ook omdat veel artsen nog denken: 'we moeten instaan voor het leven.' Dat is wat je leert, maar dat is niet de realiteit, het wordt steeds meer: zorgen voor de weg naar de dood toe. Dat doe je door het leven te eren, maar je gaat wel naar de dood toe."

"In Ronde Venen is het contact met de huisartsen prima, zij willen graag afstemmen en de thuiszorg erbij betrekken. In deze cursus kun je je kennis uitdiepen en gebruiken in het overleg van de dagelijkse praktijk. 'We horen nieuwe dingen, bijvoorbeeld met betrekking tot pijnmedicatie. Als mensen graag thuis willen sterven, hoe kun e dat voor hen en hun naasten regelen? Aandacht en zorg, het liefst in de eigen omgeving, Hoe krijgen we dat voor elkaar? Voor een nieuwe lichting verzorgenden moeten er meer centjes en capaciteit bij. Dat maakt het werk zwaar. We moeten gaan omdenken." We mochten meedoen om weer deze kennis over te dragen aan onze collega's. Herhaling maar ook nieuwe dingen. Bijvoorbeeld de verhalen van Jan Berkvens, over spirituele zorg. Dat mag wel meer aandacht krijgen. uitdiepen wat we doen. Kennis delen zoals wat de casemanagers van Bardo doen. Zoek elkaar op. En vooral: raad de cursus aan bij collega's."

Palliatief redeneren 

Selwyn van Aerde, zorgmanager bij Bardo, is één van de docenten van de cursus verzorgenden en deed de aftrap: wat is palliatieve zorg en wat is het verschil tussen palliatie en gewoon behandeld worden voor overlijden? Wat is het doel? Wat is het verschil tussen zorgen voor palliatieve patiënten en 'gewone' patiënten." Hoe heeft hij het als docent beleefd? "Als je naar de doelgroep kijkt zie je dat deze patiënten niet meer actief benadeld worden maar worden wel hun symptomen verzwakt behandeld. Dat vraagt om proactief denken vanaf het moment dat iemand slecht nieuws krijgt en dan iemand als palliatief markeren. Ik probeer theorie en praktijk te combineren. Niet meer actief behandelen is een markeringspunt. Ik vraag cursisten: wat zie jij bij de patiënt en hoe ga je palliatief redeneren? Door te kijken naar je patiënt. Kennis op basis van je observatie. De verzorgenden zijn in the lead daarin. en het gaat om proactief handelen op gebied van je kennis. Er zijn allerlei testen waar je op kunt scoren. Als verzorgenden zijn zij de vertegenwoordiger van de patiënt. Ik benadruk dat het gaat om hun reflectie waarin ze de koppeling maken tussen theorie en praktijk. "Toets of je informatie overkomt. Ze noemen medicatie en de voorbeelden van Jan, de geestelijk raadsman, die hen raakten. Tijdens de terminale fase zitten in de logistiek nog gaten. "We hebben het bijvoorbeeld uitgebreid gehad over de Time out waarin het bewustzijn van patiënten wordt verlaagd, mensen zijn letterlijk doodmoe. Door sedatie kunnen mensen dieper in de verlaging van bewustzijn en ervaren rust. het vraagt nogal wat van mensen, wat zie je. Is de sedatie genoeg? Je doel is dat iemand comfortabel is en zo niet dat je moet gaan handelen. "Lichamelijke verzorging, reutelen, droge mond. Het praktische onderdeel was in de cursus heel belangrijk." 

Ben je nieuwsgierig naar deze cursus en zou je (collega) verzorgenden hier graag deelgenoot van maken? De tweede reeks start op 11 september meer informatie.

Er is ook een cursus voor verpleegkundigen en een scholing voor artsen. 

Dit artikel is verschenen in de nieuwsbrief van zomer 2024 van Bardo.