Markeren van de stervensfase

Waarom

Zorg voor de patiënt in de stervensfase is intensieve zorg. Essentieel hierbij is herkenning en erkenning van het naderend sterven van de patiënt door de zorgverleners en goede communicatie hierover met de patiënt en diens naasten. Aandacht voor de waarden en wensen van de patiënt, een plan voor goede symptoombestrijding gedurende deze fase en aandacht voor zorg direct na het overlijden, verminderen angst en brengen rust voor alle betrokkenen. Het is dan ook belangrijk dat afspraken hierover zijn vastgelegd in het individueel zorgplan of in het Zorgpad stervensfase en dat dit (elektronisch) beschikbaar is bij de patiënt.

Wie

Alle betrokken zorgverleners en vrijwilligers in samenwerking met de naasten.

Hoe

Bij de zorg rond het sterven komen alle aspecten van palliatieve zorg samen: het verlichten van symptomen, de aandacht voor psychosociale en spirituele problematiek en een goede organisatie van zorg. Voor patiënten in de stervensfase zijn met name de volgende aspecten van belang: adequate verlichting van pijn en andere symptomen, het vermijden van een onnodig lange stervensduur, het behouden van een gevoel van controle over het eigen leven, het nemen van duidelijke beslissingen door zorgverleners, het voorbereid worden op het sterven, de mogelijkheid krijgen het leven af te ronden en het versterken van de band met de naasten. Naasten geven aan dat zorgverleners bekend dienen te zijn met de complexe eisen die aan mantelzorgers worden gesteld en met hun behoefte aan informatie en professionele deskundigheid.

Instrumenten en methodiek

• Zorgpad Stervensfase

Richtlijnen

• Zorg in de stervensfase
• Palliatieve sedatie
• Euthanasie bij een verlaagd bewustzijn
• Euthanasie en hulp bij zelfdoding
• Medische beslissingen rondom het levenseinde bij verstandelijk beperkten

Meetinstrumenten mantelzorg:

• Ervaren Druk door Informele Zorg (EDIZ)
• Self-rated Burden Scale (SRB)

Folder

• een dierbare verliezen
• de stervensfase