Werken met de gereedschapskist voor palliatieve zorg binnen de verstandelijk gehandicaptenzorg
Palliatieve Zorg in de gehandicaptenzorg, daar was voorheen minder aandacht voor. Uit de landelijke Gereedschapskist Palliatieve Zorg (Nivel) kunnen organisaties werkwijzen, tools en methoden halen, die van waarde zijn gebleken in de palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Prinsenstichting ging aan de slag met een pilot en gebruikte tools uit de gereedschapskist. Wat levert dat op? Lees hieronder het interview met Ina Bosma waarin zij uitlegt wat het werken met deze gereedschapskist oplevert voor cliënten en medewerkers.
Aandacht
Ina Bosma is praktijkverpleegkundige bij de AVG-poli en welbekend met het thema Palliatieve Zorg. ‘In de verstandelijk gehandicaptenzorg ontwikkelt zich de aandacht voor Palliatieve Zorg. Er was minder aandacht voor en kennis rondom dit thema ontbreekt nog vaak. Terwijl we er in ons werk dagelijks mee te maken hebben.’
Prinsenstichting heeft vanuit de Gereedschapskist gekozen voor een drietal ‘instrumenten’, te weten de Handreiking ‘Besluitvorming over verhuizingen & medische interventies (nivel), de set Signalering (IKNL) en het opleiden van drie zorgconsulenten palliatieve zorg.
Andere werkwijze
Er is in de verstandelijk gehandicaptenzorg extra ondersteuning gewenst in het toepassen van palliatieve zorg. Ina wierp zich, met een aantal collega’s binnen Prinsenstichting op om dit te organiseren. Een werkgroep is met tools uit de Gereedschapskist aan de slag gegaan in een pilot op twee locaties.
‘Palliatieve zorg voor verstandelijk gehandicapten vraagt om een andere werkwijze, waarin we multidisciplinair moeten kijken hoe je de zorg gaat vormgeven. Palliatieve zorg begint al eerder dan veel mensen denken, het gaat niet alleen om de terminale fase van de palliatieve zorg. Maar op de locaties waar de zorg verleend wordt ligt daar nu nog wel vaak de nadruk. De focus verlegt zich dan van het begeleiden van mensen met gedragsproblemen, naar het aanbieden van lichamelijke zorg. Bijvoorbeeld naar mensen ondersteunen in de ADL, vocht en voeding toedienen of controleren op doorligplekken. Op een aantal locaties zijn de woonomstandigheden minder geschikt om fysiek zorg aan te bieden. Het ontbreekt aan ruimte, aan verzorgenden en middelen. Dat maakt het leveren van zorg op zo’n plek in deze levensfase moeilijk. Vanuit het instrument ‘Besluitvorming over verhuizingen & medische interventies (nivel)’ brengen we nu in beeld dat verhuizen in deze levensfase niet gewenst is en kijken we samen wat er nodig is om de cliënt in zijn eigen vertrouwde omgeving te laten overlijden.’
Surprise-question
Inmiddels is het beleidsstuk ‘palliatieve zorg bij Prinsenstichting’ bijna gereed en breekt de implementatiefase aan. Er zijn drie zorgconsultenten Palliatieve Zorg in opleiding en de bewustwording binnen Prinsenstichting op dit onderwerp neemt toe. ‘We zijn nu in staat in een eerder stadium de surprise-question te stellen: zou je verbaasd zijn als een cliënt er volgend jaar rond deze tijd niet meer is? En wat kunnen we dan doen om kwaliteit toe te voegen aan de dagen van de cliënt en een cliënt een waardig einde te bieden.’
‘We zijn dagelijks al bezig met het verlenen van palliatieve zorg, maar door dit project voelen veel zorgverleners binnen de organisatie zich gesteund en gehoord. Er komen kaders waarbinnen zij kunnen werken, handvatten om de kwaliteit van leven in de laatste fase te vergroten. We horen nu al terug dat deze route als heel prettig wordt ervaren. Ik gun het elke cliënt om begeleid te worden door een begeleider die in staat is om, wanneer het moment daar is en de palliatieve levensfase aanbreekt, die zorg en ondersteuning te bieden die nodig is. De medewerker wens ik toe dat hij zich gesteund weet door het multidisciplinaire team waarvan hij deel uit maakt en bekend is met de werkprocessen rond palliatieve zorg binnen Prinsenstichting.’