Ontdek de kracht van een verpleegkundig specialist binnen PaTz groepen

De verpleegkundig specialist is een zelfstandig behandelaar die verpleegkundige en geneeskundige behandeling geïntegreerd aanbiedt. Veel verpleegkundig specialisten hebben palliatieve zorg als expertisegebied. De verpleegkundig specialist is hierbij een waardevol specialisme binnen de PaTz groepen. Aan het woord zijn: Kristel Haarman en Miriam Bijen (ZGT, Almelo), Jeanet Leijs- v Drie (Thuiszorg Groot Gelre) en Trudy van Wijnen (SZR: Thuis in Rivierenland).

De rol van de verpleegkundig specialist in PaTz groep
Deze verpleegkundig specialisten nemen deel aan 2 tot 4 PaTz groepen. Er zijn in Nederland ruim 250 PaTz groepen. Uit de deelnemersregistratie van PaTz (juni, 2024) blijkt dat de verpleegkundig specialist betrokken is bij 66 PaTz groepen, hierbij bekleden zij verschillende rollen. In 8 PaTz groepen is de verpleegkundig specialist de (waarnemend) voorzitter, in 19 PaTz groepen is deze palliatief consulent en in 39 PaTz groepen is de verpleegkundig specialist betrokken als deelnemer. Omdat er soms sprake is van meerdere- of gedeelde rollen binnen een PaTz groep komt deze registratie mogelijk niet geheel overeen met de praktijk, ook verschuiven rollen soms.

De kracht van de verpleegkundig specialist binnen een PaTz groep
Een verpleegkundig specialist kan vanwege diens achtergrond en werkervaring zich goed inleven in de uitdagingen in de verschillende werkvelden en hierbij aansluiten.
Haarman: "Je zit met het ene been in het verpleegkundig vakgebied, waardoor je precies weet hoe een en ander functioneert. We kunnen ook meepraten en denken op het medisch vlak en die combinatie is onze kracht binnen de PaTz overleggen. Onze kennis vanuit het palliatief team in het ziekenhuis blijkt een aanvulling binnen de PaTz. Vaak kennen wij een patiënt die besproken gaat worden en kunnen wij de gang van zaken en besluitvorming in de kliniek toelichten”. Daardoor ontwikkelde ook onze rol en meerwaarde.
Van Wijnen: "In mijn praktijk voert de verpleegkundig specialist ongeveer dezelfde werkzaamheden uit als de specialist ouderengeneeskunde; beiden hebben een regiefunctie binnen de ouderenzorg. Mijn verpleegkundige achtergrond maakt dat we aanvullend aan elkaar zijn. Een verpleegkundig specialist kan zich, vanwege haar achtergrond, beter verplaatsen in de ervaren dilemma’s van verpleegkundigen en verzorgenden."

Kun je als verpleegkundig specialist ook palliatieve zorg consulent in een PaTz groep zijn?
Verpleegkundig specialisten die deelnemen aan een PaTz groep moeten binnen hun werk veel met patiënten in de palliatieve fase te maken hebben en ervaring en expertise opdoen in complexe situaties. Zo zijn de genoemde verpleegkundig specialisten vaak ook consulent palliatieve zorg voor Palliatieve Zorg Nederland (PZNL) en betrokken bij hun regionaal netwerk palliatieve zorg. Een aantal is ook PaTz ambassadeur. Om de rol van consulent te kunnen vervullen is daarnaast (afhankelijk van het werkgebied en vooropleiding) een aanvullende opleiding palliatieve zorg en regelmatige bijscholing nodig om deze rol goed te kunnen vervullen. Leijs: "Naast aanvullende scholing, zoals bijvoorbeeld de leergang palliatieve zorg voor verpleegkundig specialisten & physician assistants (Netwerk verpleegkundig specialisten oncologie) is ervaring opdoen in verschillende rollen en situaties ook belangrijk. Dit bepaalt mede in hoeverre je jezelf competent voelt in de rol van consulent."

Kennis en expertise inzetten en uitdragen
Leijs: "We doen ongeveer 200 ascitespuncties per jaar. Dit is niet direct gelinkt aan de PaTz werkwijze, maar soms komt er een casus in een PaTz overleg waar we deze kennis en vaardigheden kunnen inzetten."
Van Wijnen: "Ik neem o.a. mijn ruime kennis van sterven (in hospice en verpleeghuis) mee in het PaTz overleg."
Haarman: "In ons ziekenhuis ben ik bezig met het opstellen van een richtlijn voor implementatie van de handreiking bewust stoppen met eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen (KNMG, 2024). Ook binnen de PaTz groep was hiervoor belangstelling, dus plannen we hiervoor een scholingsmoment."
Bijen: "Ik merk dat er nog best veel onbekendheid is over onze rol, bijvoorbeeld over de leidraad voor het stellen van de indicatie voor palliatieve sedatie door verpleegkundig specialisten (V&VN, 2022, aanvulling op deze herziene richtlijn). Ik kan binnen de PaTz groep onze rol en expertise toelichten."

Wat maakt dat de PaTz groep bijdraagt aan goede palliatieve zorg
Van Wijnen: "Het PaTz overleg biedt mogelijkheden om binnen een regio een teamgevoel te bevorderen, een ‘ons kent ons’. Door deze contacten ga je sneller over muren heen om voor elkaar oplossingen te zoeken."
Leijs: "De PaTz groep geeft mij meer verbinding met (wijk)verpleegkundigen en huisartsen. Het geeft mij een podium waarin ik mijn rol en expertise kan toelichten. Ook geeft het me energie. Het geeft voldoening om naar een PaTz overleg te gaan en met elkaar te stoeien over een uitdagende situatie."
Bijen: "Het laten zien van onze expertise en vaardigheden als verpleegkundig specialist, in combinatie met onze rol binnen het palliatief adviesteam in het ziekenhuis en binnen de telefonische consultatie maakt onze herkenbaarheid groter en de drempel voor overleg lager. Omdat je daardoor optimaal gebruik maakt van mogelijkheden en elkaars kwaliteiten komt dit de zorg voor de patiënt en naaste ten goede."
Haarman: "Deelname aan een PaTz groep geeft mij meer inzicht in de werkgebieden en uitdagingen van huisartsen en wijkverpleegkundigen. Zij moeten veelal met weinig middelen de zorg organiseren en dat maakt mij meer bewust van de zaken die belangrijk zijn, onder andere bij een ontslag uit het ziekenhuis."

Waarom als verpleegkundig specialist deelnemen aan een PaTz groep?
Leijs: "Arts consulenten zijn soms moeilijk te vinden en hebben vaak meer restricties in tijd en beschikbaarheid is mijn ervaring als verpleegkundig specialist werkzaam in de eerste lijn. Door ook de verpleegkundig specialist o.a. als consulent in te zetten is er een grotere beschikbaarheid van professionals die deze rol kunnen vervullen. Als verpleegkundig specialist heb ik door mijn brede opleiding, kennis en werkervaring een groot signaleringsvermogen binnen de diversie domeinen en vakgebieden en dit breng ik mee in de PaTz groep"
Bijen: "Het samen (interdisciplinair) bespreken van de casus in de PaTz groep brengt kennis en ervaring uit verschillende werksettingen samen en vergroot ook mijn eigen kennis."
Van Wijnen: "Je zet de functie van verpleegkundig specialist op de kaart, je wordt een volwaardige sparringpartner."
Haarman: "In de eerste lijn bestaat vaak veel meer kennis over het familiesysteem, het dorp, de buurt en er is vaak kennis over hoe patiënten en naasten in het verleden zijn omgegaan met (moeilijke) situaties in het leven. Er bestaat vaak al een verbinding waar we in het ziekenhuis niet altijd optimaal gebruik van maken. De PaTz groep biedt mij gelegenheid om hier nog meer gebruik van te maken."

De kracht van verpleegkundig specialisten inzetten
Door de ervaring en inzichten van bovengenoemde verpleegkundig specialisten wordt duidelijk hoe waardevol de rol van een verpleegkundig specialist in een PaTz groep kan zijn. Hun kwaliteiten en expertise versterken niet alleen de zorg, maar ook de onderlinge samenwerking tussen zorgprofessionals, wat uiteindelijk de patiënt in de palliatieve fase en diens naasten ten goede komt.

Meer weten of ook jouw ervaring delen?
Heb jij een ervaringsverhaal over de kracht van de verpleegkundig specialist binnen de PaTz groep of wil je weten hoe je zelf als verpleegkundig specialist een rol kan pakken in een PaTz groep? Neem dan contact op met de verpleegkundig adviseur van stichting PaTz, Dietske van Maanen via info@patz.nu.