Palliatieve zorg in de wijk: 10 plekken waar de cliënt terecht kan
Het platform Zorg+Welzijn publiceerde deze maand een interessant artikel over palliatieve zorg in de wijk. Steeds meer mensen wonen thuis in de laatste jaren van hun leven, ook als ze met dementie kampen of ongeneeslijk ziek zijn. Het betekent dat er steeds vaker een beroep gedaan wordt op palliatieve zorg. Zorg+Welzijn maakte een praktisch overzicht van tien adressen waar je cliënt terecht kan.
Palliatieve zorg is de zorg die gegeven wordt aan mensen die niet meer van ziekte kunnen genezen. Je cliënt kan ook met palliatieve zorg nog maanden of zelfs jaren leven. In de wijk zijn veel instanties en personen waar mensen met palliatieve zorg een beroep op kunnen doen. Bijvoorbeeld voor advies bij medische vragen of lotgenotencontact. We zetten 10 plekken op een rij.
1. Gespecialiseerde wijkverpleegkundige palliatieve zorg
Naast de wijkverpleegkundige, die vooral op de dagelijkse medische verzorging is gericht, beschikken de meeste thuiszorgorganisaties over een gespecialiseerde wijkverpleegkundige palliatieve zorg. De gespecialiseerd verpleegkundige palliatieve zorg volgt de zieke en hun naasten, geeft advies en biedt extra ondersteuning passend bij mogelijke hulpvragen. De zorg bestaat vooral uit gesprekken thuis, telefonisch contact en/of advies via beeldbellen.
2. Vrijwilligers in de Palliatief Terminale Zorg
De Vrijwilligers in de Palliatief Terminale Zorg is de koepel voor vrijwilligersorganisaties in de palliatieve terminale zorg. De vrijwilligers aangesloten bij VPTZ Nederland zijn opgeleid om patiënten te helpen tijdens de laatste paar maanden van hun leven. Ze zijn vooral een aanvulling op de zorg van mantelzorgers: een luisterend oor bieden, praktische hulp, waken, en emotionele ondersteuning. Ze bieden geen medische zorg. Deze vrijwilligers werken bij mensen thuis, in hospices en soms ook in zorginstellingen. Kijk hier op welke Vrijwilligers in de Palliatieve Terminale Zorg in jouw regio je een beroep kunt doen.
3. Centra voor Levensvragen
Als het levenseinde in zicht komt, kan dat hard bij cliënten en hun naasten binnenkomen. Vragen die tot dan toe niet zo bewust speelden, kunnen opeens veel belangrijker worden. Lang niet iedereen kan hierover praten met een partner, een vriend, familielid of een zorgverlener. Als dat niet lukt of de vragen zijn te complex, dan kan een geestelijk verzorger van het Centrum voor Levensvragen hulp bieden. Je kunt bij het Centrum voor Levensvragen terecht voor één of meer gesprekken thuis. Bij het Centrum voor Levensvragen worden mensen met een levensvraag die ongeneeslijk ziek zijn (palliatieve fase), hun naasten of mensen die ouder zijn dan 50 jaar begeleid.
Geestelijke verzorging gaat niet perse over religie of over de dood. Het gaat over zingeving, de ruimte om vragen over het leven te stellen. De samenwerking met sociaal werkers is voor geestelijk verzorgers erg belangrijk. En vice versa. ‘De sociaal professional komt bij kwetsbare mensen achter de deur.’ Hoe herken je de vragen over zingeving?
4. Kaderarts palliatieve zorg
Via de huisarts of het ziekenhuis kunnen cliënten een beroep doen op een kaderarts palliatieve zorg. Dit zijn artsen die deskundig zijn op het gebied van palliatieve zorg in de ruimste zin van het woord. De kaderarts is er voornamelijk om andere huisartsen te ondersteunen en de kwaliteit van de palliatieve zorg te professionaliseren. Deze arts kan ook een bijdrage leveren bij ondersteunende gesprekken en bestrijding van klachten zoals pijn, misselijkheid en slaapproblemen.
5. Netwerken Palliatieve Zorg
Ook handig om in beeld te hebben: de Netwerken Palliatieve Zorg. Als een arts een cliënt meedeelt dat genezing niet meer mogelijk is, komt dit bericht hard aan. Daarna komen de vragen. Hoe gaat het nu verder? Hoe wil een cliënt door zorgprofessionals ondersteund worden? Welke middelen en mogelijkheden zijn er? Met al deze vragen kunnen ze ook bij de Netwerken Palliatieve Zorg terecht. Deze netwerken fungeren in feite als de schakel tussen verschillende zorgverleners. De zorgverleners in het netwerk tasten af waar iemand behoefte aan heeft. En ze organiseren de zorg of ondersteuning die daarbij past.
6. Palliatieve thuiszorggroepen
Veel ongeneeslijk zieke patiënten brengen de meeste tijd van hun ziekte thuis door en hebben dan veelvuldig contact met hun eigen huisarts en/of (wijk)verpleegkundige. De begeleiding van deze patiënten en hun naasten kan complex zijn vanwege ingewikkelde medische klachten, psychosociale problemen van patiënten, het organiseren van de zorg en het omgaan met eigen emoties. Soms zijn er lokaal palliatieve thuiszorggroepen opgezet: huisartsen, (wijk)verpleegkundigen en inhoudelijk deskundigen palliatieve zorg werken daarin nauw samen. Samen brengen ze vroegtijdig patiënten in beeld en anticiperen ze op de veranderende zorgbehoefte van de patiënt. De gedachte erachter is dat met deze gezamenlijke aanpak de kwaliteit en deskundigheid van de palliatieve zorg toeneemt.
7. Over Palliatieve Zorg
Als je gehoord hebt dat je ongeneeslijk ziek bent, dan kun je rekenen op palliatieve zorg. Dat is zorg, hulp en begeleiding voor jou en jouw naasten. Bij Over Palliatieve Zorg vind je bijeenkomsten, webinars, inloopavonden en meer. Hier kunnen cliënten verder praten of meer leren over de laatste levensfase of leven met het einde in zicht. De agenda van bijeenkomsten vind je hier.
Blijf op de hoogte van de laatste praktische inzichten voor sociaal werkers met de gratis online nieuwsbrieven van Zorg+Welzijn, het vakmedium voor professionals in het sociaal domein.>>
8. Kenniscentrum Kinderpalliatieve zorg
Heb jij een kind dat intensieve zorg en/of kinderpalliatieve zorg nodig heeft? Dan kan het Kenniscentrum Kinderpalliatieve Zorg uitkomst bieden. Kinderpalliatieve zorg is speciale zorg voor kinderen met een ernstige, levensbedreigende of levensduurverkortende aandoening. Het doel is om de kwaliteit van leven van het kind en zijn gezin te verbeteren. Deze zorg richt zich niet alleen op het verlichten van lichamelijke klachten, maar ook op het bieden van emotionele, sociale en/of spirituele steun. Ben je als professional betrokken bij de zorg voor een kind en het gezin en heb je behoefte aan iemand die met je meedenkt? Ook dan kun je een beroep doen op het Kenniscentrum Kinderpalliatieve Zorg.
9. Rouw- en verliesgroepen
Nazorg is ook een wezenlijk onderdeel van de palliatieve zorg. De manier waarop nabestaanden na het overlijden van een geliefde rouwen, verschilt natuurlijk van persoon tot persoon. De een wil graag op zichzelf zijn, terwijl de ander juist heel graag zijn verhaal wil doen. Het is verstandig om naasten uit te leggen dat de duur van rouw per persoon en situatie verschilt. Tegelijk kan het nooit kwaad om op lokale rouw- en verliesgroepen te wijzen. Door lotgenotencontact kunnen nabestaanden hun ervaringen delen en vragen stellen aan anderen.
10. Vereniging Leven met dood
Je kunt cliënten ook wijzen op de ‘Vereniging leven met dood’. Zij maken zich hard voor ‘gelaagde rouwondersteuning’. Vrijwilligers van deze vereniging bieden een luisterend oor bij rouw en verlies middels een chatservice. Nabestaanden kunnen ook dagelijks gebruikmaken van de Rouwtelefoon via telefoonnummer 085-4014250. Via rouwsteun kunnen cliënten een vrijwilliger toegewezen krijgen die met hen verschillende belafspraken maakt. De vrijwilligers die cliënten te woord staan, weten wat het is om een naaste te verliezen, omdat ze het zelf of van dichtbij hebben meegemaakt. De meeste vrijwilligers zijn ook professionals op het gebied van rouwondersteuning.
Dit overzicht is mede tot stand gekomen dankzij Agora, de onafhankelijke kennis- en ontwikkelorganisatie die zich inzet voor palliatieve ondersteuning. Agora streeft naar integrale aandacht in de zorg en het sociaal domein voor vier dimensies: fysiek, sociaal, psychisch en zingeving. Via deze link kom je bij verschillende infographics terecht. Ze zijn bedoeld voor mensen die alleen of samen met hun collega’s willen nadenken en werken aan bewustwording over de palliatieve fase.
Lees ook verder op Palliatieve zorg in de wijk: 10 plekken waar je cliënt terechtkan - Zorg+Welzijn