Mensen bewust maken dat nadenken en praten over hun wensen rondom het levenseinde een goed idee is. Dat was het doel van de publieksbijeenkomsten ‘In gesprek met de burger’, die later 'Weet u wat u wilt?' gingen heten. Hoe ging het in het Utrechtse en hoe maken we het toekomstbestendig?
Veel mensen weten niet wat er allemaal mogelijk is aan palliatieve zorg. Met de publieksbijeenkomsten werden bezoekers geïnformeerd over de mogelijkheden van palliatieve zorg en aangemoedigd om hun wensen en zorgen te bespreken met hun naasten en de huisarts. Dierbaren zijn dan op de hoogte en zorgverleners kunnen op basis van de wensen en beslissingen samen proactieve zorg en ondersteuning vormgeven. Zo is iedereen voorbereid en houden mensen meer regie over hun leven. In onze twee regio's zijn gedurende het project van 2020-2023 bijna 30 bijeenkomsten georganiseerd. Landelijk onderzoek liet zien dat ruim tweederde van de bezoekers binnen een half jaar het gesprek erover aanging met naasten. En dat was precies de bedoeling!
‘Ik ben hier omdat ik goed op de hoogte wil blijven. Wat zijn de mogelijkheden? Je hoeft niet alle punten en komma's vast te leggen, maar wel over de grote lijnen nadenken.’ – deelnemer
Community care
Marja de Jong, verpleegkundig specialist in huisartsenpraktijk Tuinwijk in Utrecht, vindt de publieksbijeenkomsten een hele mooie aanvulling op haar werk. “Ik heb het idee dat er sinds de bijeenkomsten meer mensen langs zijn geweest om het te hebben over hun wensen en grenzen rondom het levenseinde.” Ze zou het mooi vinden als het normaal wordt in de wijk om hierover te praten. “Dat mensen nadenken over hoe ze hun laatste levensfase willen vormgeven en een beetje weten wat ze kunnen verwachten. Om samen met je collega-zorgverleners in de wijk zulk soort bijeenkomsten te doen, is echt de community care die we willen.”
Leerpunten
Naast de inzichten over de verschillende vormen van werven, waren er meer leerpunten. Het viel Lydia Ketting-Stroet, die tot september 2023 werkte als huisarts in de Utrechtse wijk Hoograven, bij haar bijeenkomsten in Utrecht stad op hoeveel onwetendheid er nog is. “Het is echt opvallend hoe vaak mensen géén idee hebben: wat er mogelijk is of wat een hospice is, bijvoorbeeld.”
‘Het leven is kwetsbaar. Wanneer ben ik aan de beurt? Ik wil er eigenlijk niet over nadenken, maar erover nadenken hoeft niet alleen verdrietig te zijn. Het gaat over wat je belangrijk vindt in het leven.’ – deelnemer
Stad Utrecht
In Utrecht wordt door huisartsenorganisatie Sterkzorg gewerkt aan borging van het project. Yvonne Pijnacker, stadscoördinator ouderenzorg: “Het project is binnen Sterkzorg meegenomen in het meerjarenplan van de ouderenzorg. Proactieve zorg en ondersteuning vinden we belangrijk. We willen dat de huisartsendossiers volledig en up to date zijn, inclusief de wensen en grenzen van cliënten rondom het levenseinde. Wat ons betreft zou er op wijkniveau elke twee, drie jaar een voorlichtingsbijeenkomst moeten zijn voor de ouderen.”
Zuidoost-Utrecht
Het is prettig als er in Zuidoost vaste financiering komt om het wiel te laten draaien, geeft Robin Zuidam aan. “Het zou via de netwerken kunnen lopen, maar ook via welzijnsorganisaties: maatschappelijk werk, mantelzorgorganisaties.” Ook wil hij de organisatie uit handen gaan geven. “Ik wil het eigenaarschap graag beleggen bij een huisartsenorganisatie, daar lopen gesprekken voor.”
Midden-Nederland
In 2023 is een subsidieaanvraag bij NPPZ-II (Nationaal Programma Palliatieve Zorg) voor een vervolg toegekend. Robin Zuidam is aangenomen als ambassadeur en zal tot eind 2024 onder andere in kaart brengen welke initiatieven er al lopen rond ouder worden en wensen rondom het levenseinde. Hiernaast zijn vanuit NPPZ-II in 2023 en 2024 aparte stimuleringsregelingen voor bijeenkomsten geweest. Daarvan is goed gebruik gemaakt.
“Nou, ik wilde eerst niet gaan hoor. Waarom moet je je daar nu al mee bezighouden? Net of je het over jezelf afroept. Maar ik heb er toch wat van opgestoken.” – deelnemer
Evaluatie
Er is een mooi artikel met een evaluatie van het hele project gemaakt. Hierin lees je meer over de ervaringen, leerpunten, hobbels, kansen en voornemens. We hebben veel geleerd en één ding is zeker: we gaan door met de publieksbijeenkomsten!