Versterken hospicezorg Salland: samenwerking, kansen en uitdagingen

In Salland werken drie hospices samen om deze zorg te verbeteren en toegankelijker te maken. Binnen het project Versterken Hospicezorg zetten zij zich in voor meer bekendheid, een betere planning van zorgcapaciteit en bewustwording over het belang van hospices. Welke kansen en uitdagingen zijn er? Wie daar alles over kan vertellen, is Hanneke Beeren, coördinator Stichting De Cirkel Raalte.

Hanneke, kun je ons allereerst kort vertellen over de hospicezorg in Salland?

“In het werkgebied van het Palliatief Netwerk Salland zijn er drie hospices: hospice Deventer, hospice De Winde te Deventer en hospice De Cirkel in Raalte, Hospice Deventer is net als De Cirkel Raalte een Bijna thuis huis, gerund door vrijwilligers en coördinatoren. De Winde is een high care hospice, hier is altijd verpleegkundige zorg aanwezig. Kijken we naar de praktijk, dan werken we met De Winde samen als er bij ons een gast aangemeld wordt waarvan wij samen met de huisarts vinden dat deze eigenlijk in een high care hospice thuishoort. Verder hebben we onderling contact als er een plek nodig is of als overleg nodig is. De Cirkel en Hospice Deventer maken beide onderdeel uit van het lerend netwerk binnen de VPTZ (landelijke vereniging Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg). Ons lerend netwerk is onlangs gestart. Met 10 deelnemende hospices uit de wijde omtrek van Salland bespreken we hoe we onze zorg verder kunnen optimaliseren, welke veranderingen op ons afkomen en hoe we ons daarop kunnen voorbereiden. Ook wisselen we ideeën uit en leren we van elkaar.

Jullie werken ook samen binnen het project Versterken Hospicezorg? Wat is de kern van dit project?

“Ja, de drie de hospices in Salland werken samen binnen het Netwerk Palliatieve Zorg (NPZ) Salland. Dit gebeurt via het project Versterken Hospicezorg. In mijn visie is de kern van dit project het op de kaart zetten en houden van onze bijna-thuis-huizen en hospicezorg in Salland. We willen vooral onder de aandacht brengen dat we er zijn, wat we doen, hoe goed onze zorg aansluit bij de behoefte van onze gasten en hun naasten en hoe belangrijk hospicezorg is.”

Binnen het project Versteken hospicezorg is ook een capaciteitstool ontwikkeld. Hoe helpt deze tool jullie?

“Binnen het project is een speciale tool ontwikkeld om de benodigde capaciteit van hospicebedden in Salland te berekenen. Met hulp van  onderzoeksbureau (HHM) is onderzocht hoeveel hospicezorg er in de toekomst nodig zal zijn met het oog op ontwikkelingen in de breedste zin van het woord. De tool helpt ons om te voorspellen waar en hoeveel zorgplekken er nodig zijn. Op dit moment leren we nog hoe we deze tool het beste kunnen gebruiken. Uiteindelijk helpt de tool ons om op regionaal niveau goede beslissingen te nemen voor de toekomst en inzichtelijk te maken waarom deze keuzes juist zijn. De tool laat zien wat de maatschappelijke ontwikkelingen betekenen voor toekomstige hospicezorg en wat er nodig is om goede (hospice)zorg te blijven bieden.”

Bewustwording is een belangrijk thema. Waarom is dit zo belangrijk en hoe pakken jullie dit aan?

“Veel mensen weten wel wat een hospice is, maar willen er liever niet over nadenken. Omdat het over overlijden gaat, schuiven mensen het onderwerp vaak voor zich uit. Daarom is het belangrijk om hospicezorg beter onder de aandacht te brengen. Mensen denken er vaak pas over na als ze het zelf nodig hebben of als het speelt in hun omgeving. Op zich logisch maar ook jammer omdat hierdoor mensen soms te laat ontdekken wat wij voor hen of hun naasten kunnen betekenen. In de communicatie hierover zoeken wij de samenwerking bijvoorbeeld door het produceren van een korte informatiefilm over hospicezorg en de verschillende hospices in Salland. Wij verwachten dat deze voor de zomer gereed zal zijn. Daarnaast zullen we ook twee regionale hospice vrijwilligersbijeenkomsten organiseren waar de vrijwilligers van de verschillende hospices elkaar kunnen ontmoeten. Ook de ontwikkelde capaciteitstool en de resultaten vragen om efficiënte samenwerking en het hierover samen optrekken in de regio.

Heeft hospicezorg nog wel toekomst als mensen langer thuis moeten blijven wonen?

Ja, in mijn visie wordt hospicezorg zelfs belangrijker. De meeste mensen willen graag thuis sterven, maar dat is niet altijd mogelijk. Vaak is er niet genoeg hulp van mantelzorgers of is de zorgvraag te groot. Het beleid van de overheid heeft een aantal consequenties. Mensen worden sneller naar huis gestuurd vanuit het ziekenhuis. Hierdoor wordt er een groter beroep gedaan op mantelzorgers, deze raken vervolgens overbelast. Ook de thuiszorg krijgt steeds minder ruimte om die zorg te bieden. Tel daar de vergrijzing bij op. Meer oudere mensen die ook nog eens een hogere leeftijd bereiken, betekent ook meer sterfgevallen door ziekte. Over het algemeen wordt het sociale netwerk van de mensen kleiner, kinderen wonen niet meer in de buurt en de zorg wordt door het personeelstekort afgeschaald. Nog los van de vraag of iemand wel een sociaal netwerk heeft. Als er minder beroep kan worden gedaan op de zorg of een eigen netwerk, dan is een hospice een hele fijne plek om te mogen verblijven in de laatste fase van het leven. Hier is warme zorg. De vrijwilligers zijn er altijd en worden ondersteund door thuiszorgmedewerkers en huisartsen. De naaste familie en vrienden kunnen er dan ook echt voor iemand zijn in plaats van alleen maar te moeten zorgen.”

Hoe kunnen hospices in de toekomst de groeiende vraag opvangen?

“In Salland wordt goed nagedacht over hoe de hospicezorg zich moet ontwikkelen. De capaciteitstool helpt om hier beter op in te spelen. Wat voor mij persoonlijk  als een paal boven water staat, is dat de kleinschaligheid en het informele, warme karakter de kracht van onze hospices is. Deze huiselijke kleinschaligheid, geboden door vrijwilligers, maakt ons een `Bijna thuis huis`. Fuseren met andere hospices lijkt mij geen goede oplossing, omdat je dan het risico loopt dat je een grote zorginstelling wordt met meer regels en minder persoonlijke zorg. Dat is iets wat we niet willen. We willen heel graag warme hospicezorg blijven bieden op de manier zoals we het nu doen.”

Wat zijn de uitdagingen voor hospicezorg?

“In Raalte verloopt de samenwerking tussen huisartsen, thuiszorg en hospices heel goed. Maar er zijn zeker uitdagingen. Door veranderingen in wet- en regelgeving en een tekort aan zorgpersoneel wordt het uitdagender om goede zorg te garanderen. Het goed op peil houden van het aantal vrijwilligers en hen alles bieden wat nodig is voor nu en de toekomst om tevreden en met plezier voor onze gasten te zorgen is 1 van onze prioriteiten als coördinatoren. Op landelijk en politiek niveau dient ons werk onder continue aandacht te worden gebracht zodat het grote belang van de zorg die wij als hospices bieden erkend wordt, nu maar zeker ook in de toekomst. Dit is belangrijk voor het behoud van deze mooie vorm van zorg.

Waar ligt de focus voor de komende jaren?

We willen ons blijven inzetten voor goede hospicezorg. We willen meer bekendheid geven aan ons werk, niet alleen in de regio, maar ook bij de landelijke politiek en zorgverzekeraars. We leggen hierbij vooral de focus op het belang en de voordelen van hospicezorg. Wij hopen dat deze vorm van zorg meer ondersteund wordt in plaats van dat het moeilijker wordt gemaakt. Gelukkig worden we hierin ondersteund door het NPZ Salland en de VPTZ. Zij zorgen ervoor dat hospicezorg een stem krijgt in landelijke onderhandelingen en beleidsplannen.”