Markering en Proactieve zorgplanning

Elke activiteit op het gebied van palliatieve zorg begint met de (h)erkenning dat de fase van curatie voorbij is, en dat palliatieve zorg wenselijk is. Bij een aanzienlijk deel van de mensen die overlijden worden dit niet of pas laat herkend. Door tijdige herkenning en het gesprek de laatste levensfase, wordt bekend wat de wensen van de patiënt en zijn naasten(n) zijn, wordt niet meer te lang doorbehandeld en overlijden mensen op de plaats van voorkeur. Vanuit dit uitgangspunt gaan we met elkaar het volgende oppakken:

  1. het verbeteren van kennis, vaardigheden, tools voor goede en tijdige markering van de palliatieve zorgfase;
  2. het verbeteren van kennis, vaardigheden, tools voor het pro-actief plannen van zorg met aandacht voor:
    • zorgbehoeften in de 4 dimensies (lichamelijk, geestelijk, sociaal, spiritueel)
    • betrokkenheid van patiënten en naasten

Markering van de palliatieve fase opent de deur voor gesprekken over hoe de patiënt de levensfase wil invullen. Door proactieve zorgplanning verbetert het anticiperend handelen, de informatie-uitwisseling en afstemming tussen patiënten, naasten en zorgprofessionals tijdens de palliatieve fase.

Deelprojecten

Een aanzienlijk deel van de mensen die overlijden worden niet of pas laat tijdens de ziekte als ‘palliatief’ herkend. Markering van de palliatieve fase opent de deur voor gesprekken over hoe zij deze levensfase willen invullen. Daarnaast kan tijdens de palliatieve fase het anticiperend handelen, de informatie-uitwisseling en afstemming tussen patiënten, naasten en zorgprofessionals verbeterd worden. In het MAPRO project is markering van de palliatieve fase en het goede voorbeeld ‘proactieve zorgplanning’ geïmplementeerd in 18 netwerken. Vanaf de markering zijn patiënten en/of hun naasten actief betrokken om de zorg vanuit persoonlijke prioriteiten vorm te geven met aandacht voor lichamelijke, sociale, psychische en spirituele aspecten. Ook zijn drie verdiepingsslagen gemaakt bij patiënten met kanker, patiënten met hartfalen en patiënten met dementie.

Het doel van dit project is dat de organisaties die participeren in het Consortium Ligare markering van de palliatieve fase en het gebruik van proactieve zorgplanning gaan implementeren. Vanaf de markering zullen de patiënten en/of hun naasten actief betrokken worden bij het opstellen, uitvoeren en bijstellen van een proactief zorgplan om de zorg vanuit persoonlijke prioriteiten vorm te geven met aandacht voor lichamelijke, sociale, psychische en spirituele aspecten.   Aanpak Om dit te gaan realiseren hebben alle 18 netwerken al een implementatieplan opgesteld. Op basis van deze plannen zal begin 2016 scholing georganiseerd worden. Deze scholing betreft het gebruik van instrumenten (o.a. surprise question uit de Zorgmodule, het ZonMw Goede Voorbeeld proactieve zorgplanning) en inhoudelijke kennis. Tijdens de implementatie worden ingevulde proactieve zorgplannen geanonimiseerd geëvalueerd. Op basis hiervan wordt inhoudelijke bijscholing binnen het consortium georganiseerd (onder leiding van EPZ). Deze scholingen vinden regionaal en tijdens consortiumbijeenkomsten plaats. De consortiumbijeenkomsten worden ook benut om kennis te delen en de implementatie verder vorm te geven.

Naast deze consortiumbrede implementatie van markering en proactieve zorgplanning, zal er in 3 deelprojecten een verdiepingsslag gemaakt worden. In deelproject A wordt bij patiënten met een oncologische aandoening in kaart gebracht wat de ervaringen en behoeften zijn ten aanzien van markering en proactieve zorgplanning. Dat zal volgens de ‘Experienced-based Co-Design’ methode gebeuren. Op basis van interviews met patiënten, naasten en zorgprofessionals worden eventuele verbeterpunten geïdentificeerd en geprioriteerd. Op basis hiervan kan gezamenlijk -dat wil zeggen door patiënten, naasten en zorgprofessionals- aan verbeteringen gewerkt worden.

Contactpersonen
Dit project wordt begeleid door Dr. Sijrike van der Mei en Dr. Annemieke Visser van Toegepast Gezondheidsonderzoek (UMCG)    

In dit deelproject zal het effect van markering en proactieve zorgplanning voor patiënten met hartfalen in kaart gebracht worden. Omdat markering en proactieve zorgplanning nog niet op brede schaal toegepast wordt bij deze patiëntengroep, zal het effect op welbevinden van patiënten en naasten bestudeerd worden. Eerst worden data verzameld van een groep patiënten die standaardzorg krijgt (n=25), vervolgens van een groep waar -na scholing van de zorgprofessionals- markering en proactieve zorgplanning plaatsvindt (n=25). Patiënten die binnen 1 jaar tijd voor de 2e maal in het ziekenhuis zijn opgenomen, worden uitgenodigd deel te nemen. Deze patiënten, en hun naasten, zullen gedurende maximaal 6 maanden elke maand geïnterviewd worden en vragenlijsten betreffende welbevinden, kwaliteit van leven en zorgconsumptie invullen.

Contactpersonen
Dit deelproject wordt begeleid door prof.Dr. An Reyners en prof.Dr. Dirk-Jan van Veldhuisen.

In dit deelproject zal voor patiënten met dementie een leidraad met een implementatieplan voor markering van palliatieve fase en proactieve zorgplanning in de eerste lijn gemaakt en getoetst worden. Instrumenten om bij thuiswonende patiënten met dementie de palliatieve fase te herkennen en proactieve zorgplanning vorm te geven ontbreken. Op basis van literatuur, semigestructureerde interviews met patiënten en hun naasten, en een focusbijeenkomst met huisartsen en casemanagers zal een conceptleidraad opgesteld worden met een implementatieplan. Vervolgens wordt gedurende 9 maanden door 10 huisartsen en 20 casemanagers een proefimplementatie uitgevoerd. Deze proefimplementatie wordt geanalyseerd. Op basis hiervan wordt een definitieve leidraad ‘Markering en proactieve zorgplanning’ opgesteld met bijbehorend implementatieplan.

Contactpersonen
Dit project wordt begeleid door Carolien Smits ( Lector Innoveren in de ouderenzorg bij Windesheim) en Madeleen Uitdehaag (Associate Lector Verpleegkundige bij Saxion). De netwerken Palliatieve Zorg en Dementie uit de regio Zwolle en Drenthe zijn betrokken projectleden. 

Tools

Er zijn verschillende instrumenten voor Markering en Proactieve zorgplanning die ondersteunen bij implementatie en borging.

Markering

Proactieve zorgplanning

 

Waar loop jij tegenaan?
Deel je knelpunten