Publicatie factsheet: Corona & palliatieve zorg

De factsheet ‘Corona & palliatieve zorg’ biedt een overzicht van recente onderzoeken naar de impact van het coronacrisisbeleid op de palliatieve zorg.

Over de kwaliteit van de zorg in coronatijd komt een dubbel beeld naar voren en ook de eigen ervaringen van zorgverleners zijn gemengd. Deze publicatie van onderzoekers van de Universiteit voor Humanistiek is de laatste van vier factsheets over kwetsbare groepen in de Nederlandse samenleving. 

Geboden zorg

Aan de ene kant blijkt dat er niet altijd voldoende aandacht was en kon zijn voor de emotionele en spirituele aspecten van de zorg in de stervensfase, terwijl dit een essentieel onderdeel is van goede palliatieve ondersteuning. Belangrijke waarden als nabijheid en aanraking raakten soms in de verdrukking door het beleid om besmettingen te voorkomen en de voortdurende aanwezigheid van beschermende kleding. Ook voor naasten was het afscheid niet altijd zoals ze gewenst hadden. Aan de andere kant kwam er door de coronacrisis meer aandacht voor proactieve zorgplanning, was er meer saamhorigheid, betere samenwerking en meer bewustwording van het belang van de aanwezigheid van dierbaren aan het bed. Ook in de samenleving lijkt er meer aandacht te zijn voor thema’s als ‘waardig in nabijheid sterven’ en voor het belang van het tijdig bespreken van je wensen in de laatste levensfase.

Ervaringen van zorgverleners

Veel palliatieve zorgverleners hebben het zwaar gehad, door de hoge werkdruk, uitval van collega’s, onduidelijkheid rondom coronamaatregelen, het werken in beschermende pakken en de angst voor besmetting (van henzelf en van anderen). Daarnaast was er op de werkvloer dagelijks sprake van morele dilemma’s, vooral als het gaat om de keuze tussen afstand houden om besmettingen te voorkomen en nabijheid om goede palliatieve zorg te kunnen verlenen. Tegelijkertijd ervoeren zorgverleners een grote mate van verbinding met het team en een open en veilige gesprekscultuur, met groot vertrouwen in hun collega’s en diep respect voor ieders inzet. De urgentie van de crisis zorgde op veel plekken voor een vergroot gevoel van saamhorigheid onder palliatieve zorgverleners.

Zorgzaam uit de crisis

Deze publicatie is de laatste van vier factsheets over kwetsbare groepen in de Nederlandse samenleving. De eerste drie factsheets gingen over de impact van de coronamaatregelen op ouderen, mensen met een (licht) verstandelijke beperking en nieuwkomers (asielzoekers, statushouders en ongedocumenteerden). Alle vier de factsheets bieden een overzicht van het coronabeleid en de ervaringen hiermee op basis van bestaande onderzoeken. 

De factsheets zijn onderdeel van het UvH-project ‘Zorgzaam uit de crisis’. Het doel van dit project is om in het najaar van 2022 een zorgethisch beleidskader te publiceren om toekomstige (gezondheids)crises op een meer zorgzame en inclusieve manier op te vangen. Het project combineert gesprekken met mensen uit kwetsbare groepen, hun zorgnetwerk en belangen- en beroepsorganisaties met beleidsanalyse en zorgethische reflectie. Een analyse van de interviews met betrokkenen in de palliatieve zorg verschijnt in april. Het project wordt ondersteund door ZonMw. 

Bekijk de factsheet van Sara Dekking en de begeleidende column van Carlo Leget op Zorgethiek.nu.

Bron: Universiteit van Humanistiek