Interview Yardena Vermaat, coördinator terminale zorg bij Proxima

Wie ben je?

Mijn naam is Yardena Vermaat en ik werk voor Proxima Terminale Zorg Hospice & Thuis. Proxima levert onder andere vrijwilligers voor palliatieve terminale fase in de regio Eemland. Ik ben daarvoor de coördinator. Als iemand de wens heeft om thuis te sterven dan zorg ik dat de juiste mensen daarvoor worden ingezet. Maar ook in verpleeg- en verzorgingshuizen kunnen onze vrijwilligers ondersteuning bieden in de laatste levensfase.

Hoe ben je in de palliatieve zorg terecht gekomen?

Ik ben opgeleid als maatschappelijk werker, op de Horst in Driebergen. Voor veel mensen in deze regio wel bekend. Al in mijn stage en later mijn baan bij Ravelijn kwam ik in aanraking met de palliatieve zorg.

Ik zat in een team met een brede focus. Bijvoorbeeld ouderen in sociaal isolement, mensen met een psychiatrische achtergrond die een maatje nodig hadden of ouders met een kind met een handicap of beperking. En bij dat alles ging het om het inzetten van een vrijwilliger In de thuissituatie. Ook voor palliatieve terminale zorg.

Tegelijkertijd werd ook mijn vader ziek en kwam te overlijden. Ik realiseerde me eigenlijk toen pas dat ik ook een mantelzorger was. Toen er een functie vrijkwam bij Ravelijn voor de organisatie van de palliatieve terminale zorg heb ik die kans met beide handen aangegrepen. Mijn collega’s vonden het maar eng, maar ik kwam erachter dat het me eigenlijk heel goed ligt. Dat het helemaal niet eng is, of spannend, maar dat het gewoon heel fijn is dat je iets voor zieke mensen kunt betekenen.

Toen Ravelijn later werd opgeheven, dreigde voor deze regio de terminale zorg thuis te verdwijnen. Samen met Ineke Aalderink, directeur van Proxima, het hospice in Nieuwegein heb ik toen voor Amersfoort en Leusden de terminale zorg thuis voortgezet.

Wat houdt jouw werk als coördinator palliatieve terminale zorg bij Proxima in?

Mijn taak is om te zorgen dat iedere persoon die palliatieve terminale zorg door een vrijwilliger wenst, dat op een zorgvuldige en snelle manier krijgt. Ik koppel de hulpvrager en de vrijwilliger. Als er geen klik is, kan er gewisseld worden, maar dat komt eigenlijk nooit voor.

Verder overleg ik veel met verwijzers, zoals huisartsen en de thuiszorg organisaties. En met collega’s uit het netwerk palliatieve zorg, zoals de hospices. Als iemand daar op een wachtlijst staat, word ik vaak gebeld of er een vrijwilliger kan worden ingezet.

Ook regel ik dat alle vrijwilligers geschoold worden om dit werk goed en veilig te kunnen doen. Veilig voor de hulpvrager én voor de vrijwilliger. Denk bijvoorbeeld aan het goed aangeven van je grenzen.

Over palliatieve terminale thuiszorg is onlangs een mooie serie uitgezonden op televisie, bij omroep HUMAN, Tot het einde. Klopt het beeld dat hier wordt neergezet met het werk dat jullie doen?

Nee, dat klopt helaas niet helemaal. Het belangrijkste verschil is dat we in werkelijkheid slechts een korte tijd bij mensen betrokken zijn. Voor ons is dat drie maanden, de terminale fase. In de serie worden vrijwilligers geïnterviewd die soms wel een jaar of langer bij mensen betrokken zijn. Dat is bij ons nog bijna nooit voorgekomen. Ja, een keer, bij een dame die 104 jaar is geworden. De vrijwilliger ging een keer per week met haar wandelen en een ijsje eten. Toen zij in bed kwam te liggen, bleven we komen om de kinderen te ontlasten.

Vertel eens wat meer over wat de vrijwilligers in de palliatieve terminale zorg doen

Het belangrijkste is dat er regelmatig iemand aanwezig is. Eenvoudigweg ‘er zijn’. Dat kan zijn om de mantelzorger te ontlasten, zodat die op zijn gemakje een boodschap kan doen of eventjes kan ontspannen. De vrijwilligers bieden een luisterend oor en emotionele steun voor de zieke en verrichten ook kleine zorgtaken, zoals mondzorg, helpen bij de toiletgang of eten en drinken geven.

Soms zijn cliënten nog goed ter been en kunnen we een ommetje met ze maken.

Sommige zorgvragers zijn alleenstaand of alleengaand, die graag thuis willen overlijden. Samen met de wijkverpleging, de familie en andere betrokkenen proberen we dan de zorg voor hen te regelen. Het komt regelmatig voor dat we pas laat worden ingezet, soms gaat het zelfs alleen maar over een paar uur komen waken. Ook tijdens de nacht kunnen wij ondersteuning geven.

Wist je trouwens dat terminale zorg thuis al meer dan 50 jaar bestaat? In Amersfoort was er een zuster, zuster Donata, zij was betrokken bij de Hulpdienst, een voorloper van Stichting Ravelijn. Deze organisatie vulde het gat tussen zorg vanuit de naaste omgeving en professionele zorg door middel van vrijwilligerswerk. Het doel was om een samenleving te creëren waarin iedereen kon meedoen. En ook toen al boden zij terminale zorg. Daar vandaan is dat steeds verder uitgebreid.

Hoe ben je bereikbaar (en voor wie)?

Ik werk in de gemeenten Amersfoort en Leusden en de bijbehorende kernen Hoogland, Hooglanderveen en Achterveld. Je kunt mij bellen op telefoonnummer 06-28452907. Op werkdagen tussen 9.00 en 17.00 ben ik bereikbaar, daarbuiten kunnen mensen een bericht inspreken. Ook ben ik per mail bereikbaar: y.vermaat@proxima-terminalezorg.nl

Meestal word ik gebeld door de wijkverpleging of door een huisarts. Maar ook specialisten van het ziekenhuis, transfer verpleegkundigen en ook de mensen zelf kunnen mij benaderen. Er is geen verwijzing nodig voor deze thuisondersteuning.

 

Zijn er ook kosten aan verboden?

De zorg is gratis, maar er wordt wel een eenmalige eigen bijdrage van €50,- voor de administratie gevraagd. Het maakt hierbij niet uit hoe lang een vrijwilliger bij iemand betrokken blijft. Deze eigen bijdrage wordt in sommige aanvullende verzekeringen vergoed.

Waar ben je trots op?

Op de trouwe inzet van onze vrijwilligers. Er zijn er nu 16 en die zijn al heel lang bij ons. Dat we er kunnen zijn voor de mensen, met toch een klein team, dat is gewoon hartstikke mooi.

Het mooie van dit werk is als een man of vrouw je hand pakt, en zegt: “bedankt voor alles”, dat is de kern; Er zijn. Als je vijf weken bij een man mag zijn waarmee het klikt. Als hij zijn levensverhaal nog eens kan vertellen, daar waar zijn kind zegt: “ja pa, dat verhaal hebben we nu al tien keer gehoord, zullen we het ergens anders over hebben?”. Wij hebben alle tijd om dat verhaal aan te horen en misschien wil hij met dat verhaal wel iets anders zeggen. Er ontstaan vaak mooie gesprekken, heel waardevol.

 

Welke les heb je geleerd in je werk binnen de palliatieve zorg? Wat wil je hierover delen met de collega’s van het Netwerk?

Voor iedereen die terminale zorg nodig heeft: bel ons op tijd! Veel mensen hebben er wel eens van gehoord, maar dat foldertje ligt dan maar in dat laatje. Trek eerder aan de bel, want er kan zoveel.

Wat wil je nog met ons delen?

Steeds meer mensen in het werkveld weten wanneer iemand in de palliatieve of terminale fase komt, wat zijn mogelijkheden zijn. Dat vind ik echt mooi. Ook organisaties als de VGZ zijn meer bewust van het belang van thuis sterven. En wat veranderd is, is dat wij nu ook komen in verpleeghuizen, zoals bij De Koperhorst of Beweging 3.0.

Iedereen weet elkaar veel beter te vinden. Ook als het hospice een wachtlijst heeft, dan verwijzen ze de mensen direct naar ons voor ondersteuning in de overbruggende periode.

Omdat je elkaar ontmoet, dingen deelt en afspraken maakt met elkaar, wordt de kwaliteit van de palliatieve zorg steeds beter.

Een ding moet mij nog van het hart. Ik hoor veel geweldig mooie verhalen over doodgaan en hoe bijzonder het is, maar laten we dit werk niet mooier maken dan dat het is. Het gaat immers dikwijls gepaard met veel pijn en verdriet. En ik word telkens weer geraakt door het stervensproces op zich. Dat ieder zo op zijn eigen wijze gaat… ontroerend, troostend en geruststellend.