In het zonnetje: Interview Lisette Goudzwaard 

“Je krijgt echt een inkijkje in iemands leven en de kans op mee te denken over zingeving.”

Elke nieuwsbrief zetten we een collega uit het Netwerk Palliatieve Zorg Eemland in het zonnetje.

Dit keer is dat Lisette Goudzwaard, verpleegkundig specialist bij Geriatric Emergency Medicine Meander Medisch Centrum in Amersfoort. 

Wie ben je?

Lisette Goudzwaard, verpleegkundig specialist bij Geriatric Emergency Medicine Meander Medisch Centrum in Amersfoort. Daarnaast neem ik deel aan vakgroep verpleegkundig specialisten (voorzitter) en zit ik in het landelijk bestuur van het netwerk Tijd voor Verbinding(kwetsbare ouderen)

Sinds wanneer werk je in Meander Medisch Centrum?

Als verpleegkundig specialist werk ik sinds september 2022 voor het GEMM-team. Op dat moment startte de pilot van het GEMM-team en daarvoor werd een verpleegkundig specialist geriatrie aangetrokken. Deze functie geeft mij de gelegenheid om geriatrie met een hele dynamische afdeling te combineren

Ik ben opgeleid in de geriatrische traumatologie, heb daarna een uitstapje gemaakt naar de oncologie en Geriatrische revalidatiezorg, maar uiteindelijk ben ik weer teruggekomen naar het ziekenhuis, specifiek voor de zorg aan kwetsbare ouderen.

Wat houdt jouw werk in het GEMM-team in?

Ik werk voor de geriatrie, maar ik zie alle patiënten die niet voor de geriatrie zijn ingestuurd, maar voor bijvoorbeeld de chirurg, internist of neuroloog. Wanneer een patiënt op de spoedeisende hulp komt, vult de verpleegkundige een vragenlijst in. Dit is een signaleringslijst waarop onder andere wordt gevraagd of de patiënt verward is, of hij/zij ooit is gevallen, of er geheugenproblemen zijn en of er extra zorg nodig is.

Een van de belangrijkste vragen op die lijst vind ik: Vindt de verpleegkundige dat het GEMM-team langs moet komen? Dat is echt een klinische blik. Als daaruit blijkt dat ik langs moet komen, dan neem ik een Comprehensive Geriatric Assessment (CGA) af. Dit is een geriatrisch onderzoek waarbij we kijken naar alle relevante aspecten: somatisch, psychisch, functioneel, sociaal en zingeving. We willen een totaalbeeld krijgen van de patiënt en daarbij er achter komen welke zorg deze patiënt nodig heeft.

Dat varieert van een fitte oudere die in de supermarkt is gevallen en een hartritmestoornis blijkt te hebben tot iemand die compleet hulpbehoevend uit een verpleeghuis komt en mogelijk een heup heeft gebroken. Het hoeft niet altijd met een val te maken te hebben. Wij zijn medebehandelaar en geven adviezen aan de hoofdbehandelaar, over het verdere beleid.Het is een samenwerking met de SEH verpleegkundige, hoofdbehandelaar, SEH arts en geriatrie. 

We zien een enorme toename van ouderen op de SEH en in de kliniek. Onze rol is dan om mee te denken over wat de juiste plek is voor die patiënt. Bijvoorbeeld: als iemand uit een sterk verwaarloosde thuissituatie komt en zelf niet meer wil leven, dan kijken we mee waar die persoon op zijn plek is, wat iemand nog wel wil en waar een grens wordt getrokken. Dat is supergaaf aan dit vak, want je krijgt echt een inkijkje in iemands leven en de kans op mee te denken over zingeving.

Kom je ook vaak patiënten tegen in de palliatieve fase?

Ja, en ik ben me daar steeds bewuster van geworden. Zeker bij patiënten met een gebroken heup speelt dit vaak. Dit is een moment waarop je markeert: Gaan we nog opereren of niet?We zien juist dat wij als GEMM-team een diepere laag raken bij deze patiënten. Vaak adviseren we bij hele kwetsbare patiënten om niet te opereren, maar wel door pijnstillingcomfort te bieden en de patiënt daarna naar een veilige of fijne plek te laten gaan. Kiezen voor kwaliteit van leven. Dit kan voor elke patiënt iets anders betekenen.

Wat is volgens jullie het belang van proactieve zorgplanning?

Als de aanmelding voor de SEH is gedaan in zorgdomein, kunnen wij lezen welke behandelafspraken er al zijn gemaakt. Zo niet, dan vragen wij aan de patiënt of hier al eens over gesproken is. Het blijkt dat er toch wel heel veel patiënten zijn waar het gesprek over behandelwensen en -grenzen nog niet gevoerd is. Het is zo waardevol als dit in een rustige setting met de huisarts besproken is. Wanneer patiënten dat gesprek nog niet hebben gevoerd, moeten wij op de SEH alsnog dat gesprek aangaan.

Hoe kunnen we als Netwerk Palliatieve Zorg Eemland ongewenste SEH-bezoeken en ziekenhuisopnames verminderen?

Het zou fijn zijn als er een beter vangnet voor de kwetsbare ouderen zijn komen. En plek om zorg te kunnen leveren aan patiënten die geen ziekenhuis zorg nodig hebben maar wel extra hulp. Als we besluiten dat ouderen langer thuis moeten blijven wonen, moet er wel een duidelijk plan zijn voor als het niet meer gaat. Wij werken samen met Bureau Nazorg (intern) om te kijken waar een patiënt naartoe kan als een opname niet wenselijk of noodzakelijk is. Dat kan dan een ELV-bed zijn, een GRZ-bed of een hospice. Maar dit zou regionaal geregeld kunnen worden in de eerste lijn, zonder tussenkomst van de SEH.

Wat is jouw drijfveer in de zorg voor kwetsbare ouderen?

Ik vind het een hele boeiende en diverse patiëntengroep. Op het moment dat ze op de SEH komen, hebben al heel veel meegemaakt in het leven. Ik krijg daar een inkijkje in en kan meedenken over de beste behandeling. Dat kan een operatie zijn, of wat meer terughoudendheid, afhankelijk van de levensfase waarin de patiënt zit.

Wat vind je moeilijk aan je werk?

Mensen die niet meer goed voor zichzelf kunnen zorgen, maar ook geen hulp willen accepteren. We kunnen veel regelen, anderen inschakelen, maar als iemand niets wil, moet je die persoon uiteindelijk toch weer op dezelfde manier naar huis laten gaan. Dat vind ik moeilijk. In die gevallen dragen we onze zorgen altijd over aan de huisarts. Soms heeft een huisarts meer ingang bij een patiënt omdat hij die persoon langer kent.

Hoe blijf jij als zorgverlener overeind in de palliatieve zorg?

Ik probeer de gesprekken heel open en eerlijke te voeren. Ik merk dat hoe eerlijker en open ik ben, hoe mooier de gesprekken zijn. Ik had onlangs een patiënt met een gebroken heup die na uitleg besloot af te zien van een operatie. Zij ging al een tijdje hard achteruit, ook het geheugen en ze vertelde een heel mooi leven te hebben gehad. Zij vroeg aan mij wat de opties waren. Na dat verteld te hebben zei ze “dan wil ik graag dat je goed voor me zorgt en goede pijnstilling regelt, want ik heb een prachtig leven gehad”. We hebben het uitgebreid gehad over haar leven, haar kampeertripjes en haar liefde voor haar familie. Zo sloten we dit gesprek af en ik vertrok met een lach op mijn gezicht. Na het plaatsen van een lokaal pijnblok kon deze mevrouw met hulp van bureau nazorg terug naar haar eigen aanleunwoning met palliatieve zorg. 

Met wie werk je allemaal samen?

Met SEH-verpleegkundigen, geriaters, arts-assistenten van andere afdelingen, huisartsen, thuiszorg en Bureau Nazorg. We hebben een groot netwerk waarin iedereen een belangrijke rol speelt. Op de SEH werken we ook nog met vrijwilligers die bij een patiënt kunnen blijven wanneer die zich niet zo lekker voelt, of verward is.

Heb je advies voor collega’s in het netwerk?

Bespreek goed of dat een patiënt daadwerkelijk nog gebaat is bij een bezoek aan de SEH. Het is hier hectisch, druk en voor kwetsbare patiënten vaak verwarrend. Denk verder dan alleen vragen als ‘wilt u nog gereanimeerd worden?’ en ‘wilt u nog naar de IC?’. Praat met de patiënt of de SEH echt noodzakelijk en gewenst is.

Waar ben je trots op?

Wat ik heel gaaf vind is dat we aantoonbaar bijdragen aan kortere ligduur in het ziekenhuis. Patiënten die door ons gezien worden, liggen gemiddeld 2,4 dagen korter in het ziekenhuis. Ook komen mensen minder snel terug op de SEH. Als wij op tijd meedenken over uitplaatsing, over wel of geen behandeling, dan is dit goed voor de patiënt, het ziekenhuis en de maatschappij. Zo werken wij mee aan de juiste zorg op een juiste plek.

Welke les wil je delen met de collega’s van het netwerk Palliatieve Zorg Eemland?

Niets doen is ook iets doen. Niet altijd is een ingreep, operatie of SEH bezoek wat een patiënt nodig heeft. Je kunt wel hele mooie zorg leveren door op dat moment een stukje met iemand op te lopen en kijken welke behoeften iemand nog heeft.