Interview Ineke van Voorthuizen en Marieke ter Horst van het Palliatief Advies Team van Meander Medisch Centrum

Wie zijn jullie?

Ineke van Voorthuizen, verpleegkundig specialist palliatieve zorg, al 5 jaar werkzaam binnen het PAT. Ineke heeft recent meegeschreven aan de nieuwe richtlijn zorg in de stervensfase van het IKNL.

Marieke ter Horst, verpleegkundig specialist palliatieve zorg, al 28 jaar werkzaam binnen de PZ. Marieke neemt onder andere deel aan het Netwerkoverleg van het NPZE.

Hoe zijn jullie in de palliatieve zorg terecht gekomen?

Ineke: ik heb al lange tijd affiniteit met de palliatieve zorg. Dat is vanuit mijn werk als wijk -en praktijkverpleegkundige. Daar zag ik veel kwetsbare ouderen en mensen met chronische aandoeningen, die gingen overlijden. Samen met de huisarts begeleidde ik dat. We vulden elkaar met ieders expertise mooi aan. 

Marieke: ik ben in 1996 in Academisch hospice Kuria in Amsterdam gaan werken. Dat was echt nog In de beginfase van de hospices in Nederland. Daar heb ik bijna 23 jaar gewerkt als verpleegkundige, in allerlei verschillende functies. In die tijd heb ik ook de opleiding voor verpleegkundig specialist gevolgd. Ik was de eerste verpleegkundig specialist palliatieve zorg, werkzaam in het hospice.  Vier jaar geleden maakte ik de overstap van hospicezorg naar Meander. 

Wat zijn je persoonlijke drijfveren voor de palliatieve zorg? Wat vind je mooi aan dit werk en wat vind je moeilijk?

Ineke: Wat ik mooi vind aan palliatieve zorg is dat je de mens in zijn context ziet. De holistische visie op zorg. Je kunt veel voor patiënten betekenen.

Marieke: Ik heb zoveel kennis en kunde en er is nog zoveel te winnen op het gebied van palliatieve zorg in Nederland. Ik wil graag mijn steentje bijdragen. Wat we wel eens moeilijk vinden is dat we soms pas laat in het ziekteproces worden betrokken. Binnenkort starten we op de polikliniek met palliatieve zorggesprekken, waardoor dit knelpunt mogelijk wordt ondervangen. 

Vertel eens wat over jullie werk als verpleegkundig specialist oncologie en lid van het PAT

Marieke: Het verschilt per dag. Binnen het palliatief team hebben we 5 verpleegkundig specialisten. Iedereen is één dag eerste aanspreekpunt.

Ineke: Als je dienst hebt, bezoek je de nieuwe patiënten. Zo mogelijk met de naasten erbij. De patiënten die al in zorg zijn volg je ook. Loopt alles goed, moet er een ontslagbrief gemaakt worden enz.. Wekelijks is er een PAT MDO en worden alle patiënten waar we bij in consult gevraagd zijn besproken. Naast consulten bespreken we op enkele afdelingen actuele casuïstiek, a.d.h.v. de methodiek van palliatief redeneren. 

Verder organiseren we scholingen, schrijven we protocollen én regelen we de organisatie van het PAT. We zijn een zelfsturend team. Ook nemen we deel aan allerlei projectgroepen intern en in de regio. Marieke zit in Samen Sterker Eemland, Ineke neemt deel aan de projectgroep palliatieve netwerkzorg met de Huisartsen Eemland.

Wat is het Palliatief Advies Team eigenlijk?

De behandelingen, zorg en ondersteuning door het PAT zijn gericht op kwaliteit van leven en comfort in de laatste levensfase. We kijken daarbij altijd naar de vier dimensies: fysieke, psychische, sociale en spirituele vragen of problemen.

Het PAT wordt door het behandelteam vooral om advies gevraagd bij de complexe problematiek. Het PAT bestaat uit 5 verpleegkundig specialisten en een groep medisch specialisten, waaronder een oncoloog, neuroloog, longarts, pijnspecialist en klinisch geriater. Aangevuld met een geestelijk verzorger en zo nodig een psycholoog. De medisch specialisten zijn bij toerbeurt achterwacht voor de verpleegkundig specialist.  We zijn echt een adviserend team, we nemen de behandeling niet over.

Wat biedt Meander verder nog aan Palliatieve Zorg? 

Naast het PAT dat in 2017 gestart is voor de meer complexe zorgvragen, heeft palliatieve zorg ook een plek in de zorg voor patiënten met min of meer chronische aandoeningen. Zo participeerden binnen de pilot Pro actieve zorgplanning (Samen Sterker) ook de poliklinieken geriatrie, hartfalen, COPD en nierfalen. Daarnaast zijn er op elke afdeling aandachtsvelders palliatieve zorg. 

Ook is er een palliatieve unit (PU) in het ziekenhuis, dat zijn 6 bedden op de algemene oncologie afdeling, waar binnen het zorgteam meer dan gemiddelde deskundigheid is op het gebied van palliatieve zorg. Patiënten gaan zo mogelijk na de (acute) opname op de PU weer naar huis of naar een hospice. Dit is dus anders dan een palliatieve unit in een verpleeghuis, zoals in Norschoten of De Haven. Daar blijven mensen tot zij zijn overleden. 

Hoe houden jullie het onderwerp palliatieve zorg levend in het ziekenhuis?

Ineke: De aandachtsvelders krijgen extra scholing en met hen doen we ook casuïstiek-besprekingen. Zij dragen deze kennis weer over op hun collega’s. Elk jaar organiseren we een symposium. Vorig jaar over complementaire zorg, BSTED en integrale geneeskunde. Dit jaar over palliatieve zorg in de verslavingszorg.

We geven veel scholing. In de MBO-V en HBO-V opleidingen is nog te weinig aandacht voor palliatieve zorg, ondanks het werk van O2PZ. Daarom geven we nu tijdens het introductie programma voor nieuwe startende verpleegkundigen een uur onderwijs over palliatieve zorg.

Marieke: Ook voor de zaalartsen en medisch specialisten organiseren we scholingen. We hopen daarmee alle zorgmedewerkers toe te rusten voor het bieden van generalistische palliatieve zorg.
En we schrijven regelmatig een blog op Meander Connect, ons intranet.

Met wie werkt het PAT veel samen?

In de eerste plaats natuurlijk met alle zorgverleners binnen Meander Medisch Centrum. Daarnaast
werkt het Palliatief Adviesteam werkt veel samen met huisartsen, wijkverpleegkundigen en hospices in de regio. Samen proberen we de palliatieve zorg in de regio zo goed mogelijk te regelen binnen het Netwerk Palliatieve Zorg Eemland. 

Hoe jullie bereikbaar zijn (en voor wie)?

Voor advies zijn wij zijn op werkdagen telefonisch bereikbaar via 033-8508580 tussen 9.00 en 16.00 uur. Huisartsen en wijkverpleegkundigen kunnen via Zorgdomein een teleconsult palliatieve zorg aanvragen. Binnen drie dagen wordt dit dan beantwoord. 

Het kan ook via email: palliatiefadviesteam@meandermc.nl. Buiten kantoortijden kan er een beroep gedaan worden op het PTMN via (088 - 6051444) voor advies.

Waar zijn jullie trots op?

We hebben een heel mooi team met veel expertise, waarbinnen we heel goed samenwerken. We hebben korte lijntjes met iedereen. En we zijn blij dat de Raad van bestuur de palliatieve zorg ook een warm hart toedraagt.

Welke les hebben jullie geleerd in de tijd dat jullie werkzaam zijn binnen de palliatieve zorg? Wat willen jullie hierover delen met de collega’s van het Netwerk?

Ineke: Het eerste dat in mij opkomt, dat gaat over de stervensfase: je kan het maar één keer doen. 

Marieke: Zorgverleners zijn ook in de voorlichting en begeleiding van patiënt en naasten heel belangrijk. Dus maak tijd om gewoon rustig naast een patiënt te gaan zitten en naar hen te luisteren. Dat is zo waardevol. En daar leer je zelf ook heel veel van. Ineke: Dat je een stoel pakt en gaat zitten en zegt “en hoe gaat het nu met u?” en uitstraalt dat je tijd en oprechte aandacht hebt. Dat is vaak al genoeg. Wat mensen met een ander soms niet durven te bespreken durven ze wel met jou.