Interview Erica Huisman – gespecialiseerd verpleegkundige oncologie en palliatieve zorg

Interview Erica Huisman – gespecialiseerd verpleegkundige oncologie en palliatieve zorg
22 mei 2025

Erica vertel eens wat over jezelf. Wie ben je wat doe je?
Ik ben gespecialiseerd verpleegkundige oncologie en volg nu de post-hbo palliatieve zorg. Ik werk bij Beweging 3.0 en geef daarnaast scholingen binnen het Netwerk Palliatieve Zorg Eemland. Mijn hart ligt echt bij de palliatieve zorg. Toen ik nog wijkverpleegkundige was, merkte ik al dat ik iets had met dat kantelpunt in iemands gezondheid. Dat moment waarop je denkt: Daar wil ik bij zijn, het gesprek aangaan met de cliënt en de familie.

In 2012 begon ik met de hbo-v en om die opleiding kracht bij te zetten, heb ik de Signaleringsbox en de Beslisschijf geïmplementeerd in mijn team. Zo konden collega’s leren herkennen wat er speelde bij hun cliënten en daarover in gesprek gaan met collega’s of de huisarts.

Hoe bekend waren je collega’s toen met palliatieve zorg?
We hadden een gespecialiseerd verpleegkundige oncologie/palliatief die de kar trok binnen de organisatie. Ik was aandachtsvelder palliatieve zorg en vond dat reuze interessant. Dus ging ik naar alle scholingen, verdiepte me in sedatie, pijn, benauwdheid, obstipatie – alles over palliatieve zorg.

Het was alsof er een magneet aan me trok. Collega’s vroegen me ook steeds vaker: “Erica, kun jij eens gaan praten met die patiënt?” Ik kreeg op een natuurlijke manier die rol. Later kwam de kans om gespecialiseerd verpleegkundige te worden. Er was toen vooral behoefte aan iemand met een oncologie-achtergrond, dus ik heb eerst die opleiding gedaan. Maar nu volg ik alsnog de post-hbo palliatieve zorg, want daar ligt ten diepste mijn hart.

Wat spreekt jou zo aan in palliatieve zorg?
Er gebeurt wat bij de cliënt. Er is een kanteling en dat maakt dat dat er van alles in beweging komt op het moment dat iemand beseft dat het leven eindig is. Mensen gaan nadenken: “Heb ik goed geleefd?” “Wat wil ik nog?” Dat raakt me. Ik ben een goede generalist, met een enorme interesse in dat bredere palet – lichamelijk, psychisch, sociaal en existentieel. Levensvragen fascineren me.
Zijn er ook dingen die je lastig vindt?
Ja, ik ben een doener. Als iemand pijn heeft, wil ik handelen, iets oplossen. En soms zijn klachten niet afdoende op te lossen. Is nabijheid het enige wat je kunt bieden. Dat is lastig, om dat te verdragen. Dan moet ik mezelf eraan herinneren: ‘Het nabij zijn kan al voldoende zijn.’
Dit halfjaar draait in het netwerk om persoonlijke balans.

Hoe bewaak jij die?
Toen ik begon als gespecialiseerd verpleegkundige, kwam ik in een achtbaan terecht. In de wijkverpleging was het verdriet en de rouw meer verspreid, nu was elke dag intensief. Dat heeft me echt geraakt. Ik heb toen een therapeut opgezocht. Hoe ga je om met verdriet dat zo dichtbij komt, zonder dat je het overneemt? 

De Signaleringsbox bestaat uit een stappenplan voor de palliatieve zorg, signaleringskaarten voor de tien meest voorkomende palliatieve symptomen, achtergrondinformatie over zorg- problemen en werkbladen voor de communica- tie met andere zorgverleners. Signalering in de palliatieve fase

Beslisschijf: Besluitvorming in de palliatieve fase
Een metafoor die mij helpt, is die van de filmprojector. Ik zit ergens tussen de spoelen in, en het leven van de ander draait aan mij voorbij. Ik mag meekijken, erkenning geven, handelen. Maar het gaat ook weer voorbij. Als iets aan mij blijft plakken, praat ik erover met collega’s, over wat het met me doet. Of ik het goed heb gedaan. En soms huil ik gewoon. Niet bij de cliënt, maar thuis, als ik aan het poetsen ben of in de natuur. Dan vind ik het leven soms gewoon heel onrechtvaardig.
Je geeft ook scholingen binnen het netwerk.

Hoe is dat gekomen?
Toen ik eenmaal gespecialiseerd verpleegkundige was, kwam de vraag of ik docent wilde worden. Dat vond ik spannend, maar ik merkte dat ik de ruimte voelde om ja te zeggen. In mijn omgeving deelde ik mijn kennis en ervaring al, nu kon dat op meer plekken. Sinds 2020 geef ik lessen over bijvoorbeeld  palliatieve sedatie, zorg voor mensen met een migratieachtergrond, advance care planning. Dat doe ik met veel plezier. Ik hou ervan om mensen mee te nemen in wat palliatieve zorg inhoudt. En vooral: om ze te bevestigen in wat ze al kunnen en ze tools te geven om nog verder te groeien.

Je bent ook docent voor de KWF-basisscholing palliatieve zorg voor verpleegkundigen. Wat kunnen deelnemers daarvan verwachten?
Die scholing bestaat uit drie dagdelen en gaat over alle basiskennis. Er zit e-learning bij ter voorbereiding, casuïstiek, een trainingsacteur – heel afwisselend. Wat ik mooi vind: mensen komen voorbereid binnen en gaan met nieuwe inzichten naar huis. Het is een investering qua tijd, maar je krijgt er veel voor terug voor een lage prijs. En een mooi aantal accreditatiepunten

Ik heb de  KWF docentenopleiding van hen gedaan en dat heeft mij nieuwe kennis en vaardigheden opgeleverd.

Je volgt nu zelf de post-hbo palliatieve zorg. Hoe is dat?
Het is een mooie specialistische opleiding met een brede blik op de palliatieve zorg. Vanuit onze regio kun je hiervoor naar Utrecht, Zwolle of Ede. 22 lesdagen in een jaar, met docenten die in de praktijk van palliatieve zorg werken: artsen, verpleegkundig specialisten, complementaire zorgverleners, diëtisten. Je leert veel, vanuit relevante casuïstiek en trekt op met andere studenten uit verschillende werkvelden – van hospices tot ziekenhuizen. Dat maakt het dynamisch.

Wat zou je mensen willen meegeven over scholing?
Blijf jezelf ontwikkelen. Het NPZE biedt verschillende dingen aan zoals kenniskringen, casuïstiek-besprekingen en gratis scholingen. Palliatieve zorg staat niet stil. De doelgroep groeit – mensen leven langer met een ongeneeslijke ziekte en leven daardoor ook langer met klachten. Dan moet je up to date blijven. Je kunt niet blijven werken met kennis van tien jaar geleden.

Heb je een voorbeeld van zo’n ontwikkeling?
Wisselligging in de stervensfase bijvoorbeeld. Vroeger deden we dat tot het einde toe, maar nu weten we meer over voorkeurshoudingen en dat je soms juist onrust veroorzaakt door wisselligging. Of het gebruik van bepaalde crèmes.  Sedatie – daar zijn veel misverstanden over. Sedatie heeft zo’n vlucht genomen. We mogen het normale sterven weer ondersteunen. Wat minder ingewikkeld maken en beter uitleggen wat daarbij hoort. En alleen ingrijpen wanneer dat nodig is.

Waar ben je trots op?
Laatst gaf ik een scholing aan een heel gemengde groep – van ziekenhuis tot hospice. En er ontstond zo’n mooie dynamiek. Mensen waren enthousiast, gretig om van elkaar te leren. Als ik dan aan het eind mijn laptop dichtklap, denk ik: dit was goed. En ja, daar word ik gewoon blij van en ook een beetje trots. 

Wat wil je je collega’s in het netwerk meegeven?
Durf te gaan. Durf je verpleegkundig leiderschap te pakken. Begin klein, stap voor stap, pak kansen die voorbij komen. Ga op zoek naar verdieping. Iedereen heeft zijn sterke kanten. Zet ze in. En blijf leren – dat doe ik ook nog steeds. Want in die leerhouding blijf je groeien, blijf je fris. En bovenal: geniet van wat je doet.