Samen doen wat voor de cliënt belangrijk is in de laatste levensfase
In de authentieke locatie ‘Het Wamelinkhof’ in Winterswijk, gaan we in gesprek met wijkverpleegkundige Liesbeth Harmsen (60). Wij zijn benieuwd hoe zij, vanuit haar rol, inhoud geeft aan passende zorg in de laatste levensjaren van cliënten.
Samenwerken: van puzzelstukje tot compleet beeld
Liesbeth deelt haar inzichten graag met ons: “Tijdens onze thuiszorgbezoeken ontmoeten we cliënten al in een heel vroeg stadium, ook degenen in de laatste periode van hun leven. Bij de veelal dagelijkse bezoeken proberen we subtiel het gesprek aan te gaan. Als mijn team of ik iemand verzorgt, zoeken we altijd naar momenten waarop we een beter begrip kunnen krijgen van de wensen van de cliënt. Het zijn vaak kleine dingen die later essentieel blijken bij het leggen van de volledige puzzel over hoe mensen hun laatste fase voor zich zien. Op deze manier verzamelen wij als thuiszorgteam en andere professionals, zoals huisartsen, praktijkondersteuners, ergotherapeuten of gespecialiseerde verpleegkundigen, allemaal verschillende puzzelstukjes. In het multidisciplinair overleg met de huisarts en andere professionals, komen we samen en delen we, met instemming van de cliënt, de verzamelde informatie. Daarnaast vullen we hiermee ook stapsgewijs het ACP-formulier (Advance Care Planning) verder in.
Door de overleggen ken ik de verschillende zorgverleners in het multidisciplinair overleg goed en weten we elkaar snel te vinden. We maken veel gebruik van elkaars kennis en ervaring. De lijnen zijn kort. Ook buiten het overleg om is een telefoontje snel gedaan.
Plannen bijstellen
Opvallend is dat we samen met de cliënt al in een vroeg stadium proberen een plan te ontwikkelen voor de toekomst. Het komt regelmatig voor dat mensen gedurende hun ziekteproces van gedachten veranderen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren doordat zij meer last ervaren van beperkingen dan aanvankelijk verwacht, of wanneer de ziekte zich anders ontwikkelt dan voorzien. Het is van belang dat we ons bewust zijn van de noodzaak om plannen bij te stellen in dergelijke situaties.”
Waardevolle gesprekken
In reactie op onze vraag over hoe Liesbeth naar deze levensfase kijkt, deelt ze: "Het is voor mij heel waardevol om mensen in de laatste levensfase te begeleiden op een manier die zij als prettig ervaren. Daarom neem ik de tijd wanneer mensen met mij willen praten. Zij hebben de regie over het gesprek, bepalen waar het over gaat, wat voor hen belangrijk is. Ik leer daar zelf ook veel van. Deze levensfase is heel kernachtig en raakt aan de basiswaarden van een persoon. Wanneer mensen geconfronteerd worden met de dood, gebeurt er iets bijzonders. Op dat moment kun je heel dichtbij iemand komen en gaat het over zaken die diep van binnen spelen, dingen die ze nog willen bespreken. Vaak geven ze de voorkeur aan een gesprekspartner buiten hun directe kring, zoals met mij als wijkverpleegkundige. De aanwezigheid in zo'n moment heeft een zekere spirituele dimensie. Ik vind het niet moeilijk om deze gesprekken daarna weer los te laten. Het hoeft van mij niet meteen weg; ik geef mezelf de ruimte om er rustig over na te denken. Als iets me diep raakt, reflecteer ik daar voor mezelf op. Bovendien heb ik het geluk met een zeer ondersteunend team waarop ik altijd kan terugvallen.
Sommigen denken dat dit soort gesprekken veel tijd in beslag nemen, maar het kennen van iemands wensen bespaart juist tijd. Tijd en kosten worden bespaard door de wensen van de cliënt te volgen en geen onnodige zorg of behandelingen meer in te zetten. We leggen de focus op palliatieve zorg en goede begeleiding van de cliënt en het netwerk. Mijn team beschouwt deze gesprekken als de kers op de taart. Zij vinden het heel waardevol dat ze hiervoor de kans krijgen en dat hun inbreng serieus wordt genomen."
Mantelzorgers
Liesbeth benadrukt: “Ik streef er altijd naar te voorkomen dat mantelzorgers overbelast raken. Ik ga hierover het gesprek met hen aan, waarbij ik informeer naar de mogelijkheden in hun directe omgeving. Als ze aangeven dat de buren bereid zijn iets te doen, aarzel ik niet om bij de buren aan te bellen en te bespreken welke bijdrage zij kunnen leveren. Mantelzorgers spelen een cruciale rol in de zorg voor hun naaste; daarom is het essentieel dat we hen goed ondersteunen en koesteren."
Uitdaging in het werk
Liesbeth deelt de uitdagingen in haar werk met ons: “Veel tijd gaat op aan het afstemmen van verschillende financiële stromen voor de situatie van de cliënt. Het vergt aanzienlijke inspanning voordat ik bijvoorbeeld een 'pakketje' heb samengesteld bestaande uit dagbesteding, woningaanpassingen en huishoudelijke hulp. Bovendien is het niet altijd eenvoudig om een aanvraag voor de Wet langdurige zorg te doen. Dit omvat juridische aspecten, en het is soms een uitdaging als familieleden niet altijd op één lijn zitten."
Wat geeft voldoening?
Liesbeth zegt hierover: “Het geeft mij enorme voldoening als het lukt om een situatie rondom een cliënt zo goed mogelijk naar zijn of haar wensen in te richten. Vooral wanneer dit mogelijk wordt gemaakt door uitstekende onderlinge afstemming met andere (gespecialiseerde) disciplines en we samen precies kunnen doen wat voor de cliënt het meest belangrijk is in zijn of haar laatste levensfase. Het realiseren van deze persoonlijke en afgestemde zorg draagt bij aan een gevoel van betekenis in mijn werk."
Klik op de foto om deze te vergroten