'Mooi om zoveel patiënten samen te zien'

Huisarts Catrien Holland: “Mooi om zoveel patiënten samen te zien”

Op 30 januari 2025 organiseerde Catrien Holland, huisarts in Aalten, een voorlichtingsmiddag over wensen in de laatste levensjaren. Alle 65-plussers uit haar praktijk waren uitgenodigd. Er was ruimte voor ruim honderd patiënten, en door de grote belangstelling staat een groep van bijna zestig mensen op de wachtlijst. Catrien heeft daarom besloten een vervolgbijeenkomst te organiseren en zal deze nog inplannen.

We spreken haar over haar ervaringen met de eerste bijeenkomst. Ze vertelt: “Ik was positief verrast over het aantal aanmeldingen. Er is duidelijk veel interesse in dit onderwerp. Het was bijzonder - en eigenlijk ook erg mooi - om zoveel patiënten samen te zien, mensen die ik bijna allemaal persoonlijk ken. Tegelijkertijd ben ik benieuwd waarom de overige patiënten van de in totaal 500 van 65 jaar en ouder, niet zijn gekomen. Het viel me op dat vooral de hoger opgeleide mensen aanwezig waren, mensen die zich gemakkelijk uiten. Daar wil ik me graag verder in verdiepen en nagaan hoe ik ook de andere patiënten kan bereiken.  

Doel van de bijeenkomst
Catrien: “Het belangrijkste doel is mensen laten nadenken over hun wensen in de laatste levensjaren. Tijdens de bijeenkomst heb ik veel patiënten kunnen informeren en was er volop gelegenheid om vragen te stellen. Aan het eind van de middag heb ik een formulier uitgereikt waarop mensen hun wensen kunnen vastleggen (ACP formulier). Veel patiënten vinden het lastig om dit in te vullen, omdat het vraagt om beslissingen. Ik kon nu uitleggen dat het formulier niet definitief is en altijd kan worden aangepast. Het belangrijkste is dat er iets op papier staat, vooral als iemand bepaalde keuzes juist wél of absoluut niét wil maken. 

Een groot voordeel van dit formulier is dat de informatie ook beschikbaar is op de huisartsenpost in avonden en weekenden. Zo kunnen wensen en grenzen ook op dat moment gedeeld worden met ambulancepersoneel of een arts in het ziekenhuis.  

Je hoopt dat mensen door deze bijeenkomst stilstaan bij hun toekomst, hun wensen en de mogelijkheden die er zijn. Normaal gesproken wordt deze basisinformatie in een eerste gesprek in de spreekkamer besproken. Als patiënten daarmee al bekend zijn, kun je in de spreekkamer meer de diepte in. 

Daarnaast wil ik bewustwording creëren over praktische zaken, zoals ook benoemd wordt in de campagne Praat vandaag over morgen. Denk aan vragen zoals: Hoe wil ik later wonen? Hoe blijf ik gezond en fit? En hoe zorg ik voor een sterk sociaal netwerk, nu er straks minder zorg beschikbaar is? Aan dit aspect wil ik in de volgende presentatie ook aandacht besteden.”

Reacties patiënten
“De reacties op de bijeenkomst waren overwegend positief. Veel mensen waren blij dat dit onderwerp werd besproken. Sommige mensen maakten zich zorgen over de werkdruk van de huisartsen en de haalbaarheid van intensieve gesprekken. 

Daarnaast bleek dat er nog veel onduidelijkheid was over het verschil tussen palliatieve sedatie en euthanasie. Hierover kon ik veel duidelijkheid geven.

Uit de reacties bleek ook dat veel mensen de regie willen houden over hun laatste levensfase. Er leeft de gedachte dat als alles nauwkeurig wordt vastgelegd, het proces precies zo zal verlopen als men heeft opgeschreven. Wat vaak niet wordt beseft, is dat als iemand ondraaglijk lijdt, maar zelf niet meer kan aangeven wat hij of zij heeft bedoeld, de situatie kan veranderen. Een vastgelegde wens is geen garantie dat alles automatisch zo wordt uitgevoerd. Dat besef schrok sommige mensen af. Ik heb toegelicht dat niet alles maakbaar is, maar dat het belangrijk is om wél over wensen na te denken en deze te bespreken. De winst is dat mensen ermee bezig zijn geweest en erover nadenken. In een volgende bijeenkomst zal ik dit aspect weer nadrukkelijk in de presentatie opnemen.”

Advies aan andere praktijken
Catrien moedigt andere huisartsen aan om een dergelijke bijeenkomst te organiseren. “Het moet echt gaan om je eigen patiënten. Het is niet alleen waardevol, maar geeft ook energie en creëert een mooie dynamiek.” Ze adviseert om gebruik te maken van de lessen die zij en haar team hebben geleerd en denkt dat een toolbox handig is voor de organisatie. Daarnaast is het belangrijk om de haalbaarheid van kosten voor collega’s te bespreken.” Over grotere groepen twijfelt ze: “Dan blijft het misschien minder persoonlijk, terwijl mensen juist graag in gesprek gaan met hun eigen huisarts.”