Veelgestelde vragen project TAPA$

Het Kwaliteitskader palliatieve zorg Nederland beschrijft het ‘wanneer’ en het ‘wat’, maar niet het ‘hoe’. Het is aan de betrokken partijen om invulling te geven aan het ‘hoe’. De coöperatie Palliatieve Zorg Nederland (PZNL) ondersteunt het veld hierbij. Onder andere door het landelijke project TAPA$, door partijen in de palliatieve zorg met elkaar te verbinden en kennis en goede voorbeelden te delen.

De begrippen transmurale palliatieve zorg en netwerkzorg worden op verschillende manieren ingevuld. Bij de start van project TAPA$ ontbraken landelijke, breed gedragen definities. Na literatuuronderzoek viel op dat in veel projecten en onderzoeken geen definities of beschrijvingen worden gegeven van deze begrippen. Op basis van de gevonden definities, zijn werkdefinities voor het project voorgesteld. Deze zijn getoetst door externe experts en vervolgens in overleg met het bestuur van PZNL en management/directie van PZNL-lidorganisaties vastgesteld. Voor transmurale palliatieve zorg en netwerkzorg zijn deze werkdefinities als volgt.

Transmurale palliatieve zorg

‘Vormen van zorg die, toegesneden op de behoefte van de patiënt, verleend worden op basis van afspraken over lijn overstijgende samenwerking, afstemming en regie tussen generalistische en/of specialistische zorgverleners in de palliatieve zorg. Hierbij is sprake van gemeenschappelijk gedragen verantwoordelijkheid met expliciete deelverantwoordelijkheden.’

Context

Deze definitie laat zien dat twee belangrijke aspecten deel uit maken van transmurale zorg. Enerzijds heeft transmurale zorg betrekking op zorginhoudelijke zaken zoals gezamenlijke protocollering en een multidisciplinaire gestructureerde zorgverlening. Anderzijds kent transmurale zorg een organisatorisch aspect, waarbij het gaat om deskundigheidsbevordering en structurele samenwerking tussen hulpverleners uit beide echelons.’

Deze werkdefinitie is opgesteld o.b.v. van de definitie van de Nationale Raad voor de Volksgezondheid en een achtergrondstudie van Prof. dr. C. Spreeuwenberg en drs. D. M. M. Elfahmi.

Netwerkzorg

‘Netwerkzorg is zorg waarin de patiënt centraal staat en zoveel als mogelijk en wenselijk zelf regie voert met behulp van zijn naasten en zorgverleners en vrijwilligers. Samen streven zij naar een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven en sterven op basis van de waarden, wensen en behoeften van de patiënt en diens naasten. De samenstelling van het multidisciplinair team rondom de patiënt is dynamisch en past zich aan naar gelang de vraag van de patiënt verandert. Om de verdeling van verantwoordelijkheden en taken in het multidisciplinaire team aan te laten sluiten bij de behoeften van de patiënt en dienst naasten zijn van lokaal tot landelijk niveau samenwerkingsafspraken nodig.’

Context

Netwerkzorg beoogt bij te dragen aan goede coördinatie en continuïteit van zorg. In de toekomst ontstaan digitale en fysieke netwerken op lokaal, (boven) regionaal en landelijk niveau, waarin mensen kunnen samenwerken in teams binnen en buiten de muren van hun organisatie in een context van vertrouwen en innovatie. Wat patiënten en diens naasten nodig hebben en wat zij belangrijk vinden overstijgt dikwijls datgene wat een organisatie kan bieden. In verbinding zijn met anderen is dus van belang. Hierdoor gaan de lijnen verdwijnen en dient de zorg op passende wijze ingericht te worden.

Deze werkdefinitie is gebaseerd op de definitie van netwerkgeneeskunde van de FMS en meerdere andere bronnen.

Het meten van de kwaliteit van transmurale palliatieve zorg zal gebeuren op basis van items over passende en niet-passende zorg in de laatste levensfase. Inzicht in deze cijfers verkrijgen we op basis van declaratiedata, waarbij we de periode vóór transmurale samenwerking vergelijken met de periode van transmurale samenwerking. De items zijn:

• Meer dan 1 ziekenhuisopname
• >14 dagen opgenomen in ziekenhuis
• Meer dan 1 SEH opname
• Een opname op IC
• Sterven in het ziekenhuis
• Chemotherapie ontvangen (alleen bij kanker)
• Ziekenhuisopname op weekdagen versus weekenddagen
• Tijd tussen ontslag uit ziekenhuis en contact met huisarts
• Aantal contactmomenten met huisarts in laatste maand van leven

Voor de tussentijdse evaluatie (gepland Q3 2021) voor de NZa-beleidsregel richten wij ons op de zes initiatieven binnen TAPA$. Met betrekking tot deze initiatieven doen we zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek.

 De NZa schrijft hierover in hun rapport Samenwerken in de palliatieve zorg - zorg rondom de patiënt: “De bekostiging is veelal monodisciplinair ingericht en is complex, zeker als het gaat om (transmurale) samenwerking en coördinatie. Iedere professional die deelneemt aan de transmurale samenwerking moet bekostigd worden vanuit zijn ‘eigen’ prestaties. Tussen de zorgsectoren zijn veel verschillen in de precieze inrichting van de prestaties. Het vraagt dan ook om veel kennis van wet- en regelgeving bij de betrokkenen – evenals tijd en energie – om te komen tot praktisch werkbare afspraken met  zorgverzekeraars.”

De zes initiatieven binnen TAPA$ hebben in kaart gebracht tegen welke problemen in de bekostiging zij aanliepen. In werkgroepbijeenkomsten hebben zij mogelijke oplossingen naast de knelpunten gelegd. Kansrijke oplossingen zijn vervolgens langs de patient journey gelegd. Vervolgens zijn de oplossingen die daar uit voort kwamen, verwerkt in een conceptaanvraag voor de Beleidsregel Innovatie voor kleinschalige experimenten van de NZa. Deze conceptaanvraag is afgestemd met de klankbordgroep van het project.

De zes initiatieven zijn nu met de zorgverzekeraar in de regio de mogelijkheden voor bekostiging van transmurale palliatieve zorg aan het verkennen.

In het kader van de Beleidsregel Innovatie voor kleinschalige experimenten van de NZa zal worden geëvalueerd:

1. Wat de kwaliteit van zorg in de zes initiatieven is;
2. Wat zij doen om deze kwaliteit te bereiken;
3. Wat de kosten van zorg zijn in de zes initiatieven;
4. Hoe de bekostiging hierbij aansluit.

Momenteel ontbreekt het aan stimuleringsmaatregelen en financiële afspraken voor het werken met een IZP. Onderzocht kan worden of vanuit de tijdelijke prestatie transmurale coördinatie en continuïteit het werken met een IZP gefinancierd kan worden.